ZOGRAFOVI STRIPOVI O 6. APRILU: Radovi Saše Rakezića o početku Drugog svetskog rata u Muzeju Jugoslavije
STRIPOVI Saše Rakezića - Aleksandara Zografa, od sutra će biti izloženi u okviru stalne postavke Muzeja Jugoslavije, što je još jednu u nizu intervencija na postavci započetih prošle godine povodom obeležavanja 75 godina od kraja Drugog svetskog rata.
Foto Z. Jovanović
Kao polaznu tačku za nastanak ova dva rada, autor koristi šestoaprilsko bombardovanje Beograda, istražujući i ovom prilikom lične narative i stavljajući u fokus, kako navodi, "malog čoveka".
Poznato je da proslavljeni naš strip autor i inače građu za svoje radove najčešće pronalazi na buvljim pijacama, u susretu sa odbačenim ličnim i porodičnim predmetima, čime kako kaže, "stavlja sebe u poziciju medijatora između javnosti i smetlišta istorije".
Tako je na buvljaku u Pančevu pronašao i nekoliko starih brojeva lista "Politika" a među njima i poslednji predratni - od tog 6. aprila 1941. Upravo je to retko izdanje inspirisalo nastanak jednog od dva stripa koji će biti izloženi u muzeju.
Foto Promo
- Zabeleženo je da su prve bombe počele da padaju na Beograd u 6 i 30 izjutra, a negde sam našao podatak da su kolporteri, koji su prodavali dnevne novine na ulici, dolazili da ih preuzmu nešto pre toga, pa je to verovatno bio način na koji je sačuvan primerak koji je došao do mene - objašnjava Zograf.
- S obzirom na to da je prilikom bombardovanja prekinuta ne samo distribucija već i izlazak lista, koji će biti obnovljen nakon oslobođenja 1944, činilo mi se da taj primerak, koji većina čitalaca zapravo nikada nije pročitala, krije u sebi nagoveštaj nastupajuće katastrofe.
U drugom stripu, pod nazivom "Beležnica jednog skauta", kako bi iz ugla građana opisao doživljaj 6. aprila 1941. i dana koji slede, Rakezić kao polaznu tačku koristi mnogo intimnije zapise - dnevnik jednog tinejdžera:
Foto Promo
- Dragocen izvor informacija o načinu na koji je civilno stanovništvo doživelo 6. april 1941. predstavljaju lične beleške koje su iza sebe ostavili savremenici. Moj izvor bio je dnevnik jednog tinejdžera, pasioniranog skauta, koji je situaciju posmatrao iz manje formalnog ugla. Ipak, njegovi zapisi govore o preokupacijama onih koji su zatekli sebe u realnosti koja je usledila nakon bombardovanja: bežanje u seoska domaćinstva, raspad zemlje, raščišćavanje razrušenog grada, traganje za bilo kakvim izvorom zarade...
Intervenciju na stalnoj postavci prati i autorski tekst umetnika "Mala porodična istorija", koji će biti prvi put objavljen na sajtu Muzeja. Rakezić rekonstruiše događaje iz života članova svoje porodice smeštajući ih u istorijski i politički kontekst Drugog svetskog rata.