ZABORAVLJENI BISER U CENTRU PRESTONICE: Obnovom Radionice na Dorćolu izgrađene 1922. godine, Narodno pozorište dobija umetnički prostor

U fokusu su tri ustanove: Muzej Nikole Tesle (premešta se u novu zgradu Termoelektrane "Snaga i svetlost" na Dorćolu), stara zgrada "Ložionice" u Savskoj ulici koja će postati kulturni centar i Radionica Narodnog pozorišta na Gundulićevom vencu, u kom naš teatar već sto godina izrađuje svoje scenografije. U planu je da u narednom periodu ovo zdanje postane višenamenski performans prostor.

- Pre svega, reč je o čuvanju istorijske baštine i zaštiti izuzetnog spomenika kulture. Slikarnicu (radionicu) nacionalnog teatra projektovao je i izgradio 1922. godine arhitekta i slikar Leonid Brajlovski, na placu koji izlazi na ulice Gundulićev venac, Dositejevu i Senjanina Ive - objašnjava Ivana Vujić, upravnica Narodnog pozorišta. - Zdanje je građeno po uzoru na slikarnice velikih evropskih pozorišta, kao slobodni objekat sa dvorištem za nesmetani ulazak vozila i transport dekora.

KAKO ističe naša sagovornica, po svojoj arhitekturi slikarnica predstavlja jedinstveni objekat ove vrste u Srbiji (čak i Evropi), jer je rađena u bondruku sa ispunama od opeke čiji su prostori velikih visina i raspona, savladani moćnim konstrukcijama. Na taj način, omogućen je rad na najzahtevnijim scenografijama. Bondruk je, inače, specijalni stil gradnje, sa vidljivim kosturom od drvenih greda, omalterisan ispunom od organskog materijala ili opeke. Ovaj način gradnje bio je posebno zastupljen u Srednjoj i Severnoj Evropi. Zanimljivo je da je beogradska slikarnica sve vreme bila u funkciji. Inače, njena gradnja počela je 1920, a okončana dve godine kasnije.

Od tada, do naših dana, "na usluzi" je Narodnom pozorištu. Tu se stvaraju scenografije i rekvizite, okupljaju brojni umetnici (vajari i slikari), kao i vrsni majstori, stolari i gvožđari. Osim velikog slikarskog ateljea, u okviru objekta nalaze se brojne radionice. Vlada i Ministarstvo kulture, očigledno, prepoznali su značaj zdanja i odvojili sredstva. Kulturno nasleđe je neobnovljiv resurs, izvor identifikacije i umetnički kapital, jedan od temeljnih elemenata prostornog i urbanog uređenja i razvoja.

UPRAVNICA nacionalnog teatra naglašava da je veoma važno sačuvati ovaj jedinstveni biser u Beogradu, budući da mnoge evropske prestonice više nemaju zgrade građene u bondruku. Podseća i da su 2019. godine na tom mestu otvorili treću scenu koja se zvala "Radionica", a naredne sezone u dvorištu i ambijentalnu scenu "Dvorište - Radionica".

Kada su slikari i majstori prestajali da rade, dolazili su glumci i mladi reditelji, pa i neki od najinteresantnijih savremenih dramskih autora i tekstova. Zgrada se nije obnavljala od kada je nastala, niti je iko u nju išta ulagao. S rekonstrukcijom dobićemo divan prostor u centru grada. Naravno, pre toga moraju se uraditi projekti, što je u nadležnosti resornog ministarstva.

OD ZEMUNA DO DORĆOLA

TREĆA scena je, na neki način, u tradiciji ove kuće. Narodno pozorište je imalo svoj Krug 101 (koji je kasnije postao Scena "Raša Plaović"), a onda i posebno zdanje preko Save, na mestu današnjeg "Madlenijanuma". Zemunska zavesa podignuta je 22. oktobra 1969. godine. Predstave su se na ovom mestu održavale sve do poznih devedesetih: u septembru 1998. godine na tom mestu nastao je Opera i teatar "Madlenijanum".