POZORIŠNA KRITIKA: Teranje na komediju

Ovo je prva, ironična rečenica romana "Gordost i predrasuda" Džejn Ostin, u kome, na radost miliona obožavalaca, više od dva veka progovara o braku iz ljubavi ili obaveze, na primeru gospodina Beneta, koji ima pet kćeri, a imovina mu je "ordinat", te je one ne mogu naslediti. Ultimativno je, radi dobra svih njih, da se jedna što pre uda.

Škotlanđanka, Izobel Mekartur, okrenula je, svojom adaptacijom ovog štiva, duhovito i ironično opisan, ali u osnovi (i danas) vrlo relevantan problem "monetarne udaje" i teške borbe za čista osećanja na kome(n)diju - sedam glumica (u patikama, znači, danas) igraju devetnaestovekovne služavke (g. Benet postaje gđa Benet, ima pet kćeri i androgenu služavku), koje se "prave Englezi" izigravajući radnju iz romana. Reditelj, Ivan Vuković (čija je predstava "Pluća" u istom teatru stvarni događaj), izabrao Gorana Jevtića za jednu od služavki (i plemića Darsija, naravno), da predstavu obogati domaćom pop muzikom i pevanim stihovima Desanke Maksimović, Vaska Pope, Laze Kostića, da sve prikaže kao komediju u komediji, a sve u parodiji...

Roman koji se bezbroj puta pojavio na sceni, kao drama ili opera, a i film, zarad svoje suštinske savremenosti i neponovljivog književnog dara Džejn Ostin da bolnu socijalnu i emotivnu temu zaogrne u opšti problem, postao je vodvilj... Glavni lik, Elizabet Benet (Suzana Lukić) nosi ideju ženske pobune i ličnog sazrevanja za ono doba subverzivno, za ovo naše, ironično, boreći se za ideal čiste ljubavi na onovremeni, prevaziđen, naivan način, žrtvujući se i stradajući, prezrena od porodice, omražena od odbijenih ženika, svesna da su sve one, Benetove, na ivici katastrofe. Umesto da bulevarizaciju originala Izobel Mekartur vidimo kao "preobučenu tragediju", videli smo šareniš stilova, proizvoljnost igre, komediju bez društvene ironije i stvarne poruke o čestitosti istine... Umesto da nas zabrine (a neke i postidi), Mekartur i Vuković su dali lepu mogućnost da se uživa u nekoj vrsti lagane muzičke komedije, munjevitom presvlačenju služavki u likove romana pred našim očima, još jednoj travestiji u travestiji Gorana Jevtića, zaigranosti buketa lepog i darovitog ženskog ansambla (Suzana Lukić, Bojana Stefanović, Milena Živanović, Tamara Aleksić, Borjanka Ljumović, Ljubinka Klarić), u bogatim kostimima Dragice Laušević...

Scena sve trpi, ako je istinito, originalno i ako ima, u ovoj predstavi, unutrašnji, komički mehanizam, koji je najubojitiji kad je tragikomičan. Na kabaretskoj sceni (scenografi Ema Stojković Jerinić i Jelena Kesić) odigrao se hepiend sa venčanjem Elizabet Benet i g. Ficvilijama Darsija, sa iskrenim, ne (loše) glumljenim emocijama služavki, koje su socijalno na nivou pokazivanja srednjeg prsta publici. O adaptaciji dramaturga Maje Todorović adaptacije Izobel Mekartur romana Džejn Ostin, nemajući uvid u originalni tekst, saznajemo da se ticala "jezičkih prilagođenja, fokusiranja priče, komponovanja novih, autentičnih songova (Draško Adžić), ali i uvođenja jednog glumca..."

Od muke g. Beneta, koji žuri da uda neku kćer, da bi im sačuvao imanje, preko ideje Mekartur da su "svi muškarci u ratu" i da su ostale samo žene (ovde služavke), do uvođenja, ipak, muškarca, koji je i služavka,ali i zavodnik Darsi, (muškarac igra ženu, ili žena igra muškarca?), stiglo se do uklapanja najlepših stihova na srpskom jeziku u komičku radnju... Mnogima će i to biti zabavno, razume se.