POZORIŠNA KRITIKA: Antička drama iz našeg života - 58. BITEF

U sceni probe Euripidovi "Hekube", pozorišna trupa slavnog teatra interpretira i reintepretira "Hekubu" (sa elementima i "Trojanki"), dok se u isto vreme događa i sudski proces, u kome se glavna glumica (Hekuba) srčano bori da se krivci za zlostavljanje autistične dece (među kojima je i njen sin) iz specijalizovanog doma, privedu pravdi.

Rodrigeš, pre svega, spretnom dekonstrukcijom uvodi savremenu priču o surovosti nad pitomcima u tragediju Hekube, koja je izgubila decu u Trojanskom ratu. Od zlostavljanja nemoćnih u dečjem domu do ubistva Hekubinog najmlađeg sina je, u ovoj drami, kratak put.

Majka (glumica i stvarna majka) neminovno preuzima ulogu Hekube u svojoj borbi sa nepravednim državnim sistemom, ali, spontano koristi i svoju ulogu majke, užasnute zločinjenjem nad sinom u domu za otpor, koji Hekuba pruža moćnima, u svom neizmernom bolu. Reintepretacija Hekube i njene tragedije, prelivena je, prirodno i logično, u tragediju svih sistema, da zataškaju i uguše zlo koje proizvode svojom indolentnošću prema pojedinačnoj patnji, naročito dece, čiji se glas, ako roditelj nije glasan, ne čuje.

Scene probe antičke tragedije su postavljene sa mnogo duha, prpoznatljivog ljudima iz teatra. Interakcija između likova i uloga je višestruka i višesmerna. Preuzimanje likova je uspešno i funkcioniše kao očigledna zamena, pred očima gledalaca, od kojih se ništa ne skriva pozorišnom iluzijom, kao da poručuje "Gledajte, ovo je i vaš (naš) život!"... Direktno komunicirajući sa publikom, glumci Francuske komedije su, pod Rodrigešovom idejom, uspešno prevazilazili razliku između stihova i savremenog teksta, antičkog hora i funkcionera državnog sistema...

Simbol ogromnog psa na sceni (scenograf Fernando Ribeiro) nije do kraja bio definisan, uprkos emotivnoj paraleli glavne glumice, majke i Hekube, o harmoniji, koja se uspostavlja između nje i njenog autističnog deteta, dok se odvija priča o ljubavi keruše za svoje štene... Stekao se uticaj da je uvođenjem još jednog simbola, prirodnog poretka stvari u ljubavi, dodatno iskomplikovana savršeno čista paralela tragedije i društvene drame, u cilju da se ukaže na stradanje dece u svetu koji nije znao i ne zna za milost i ljubav. To se više puta potencira u Rodrigešovom tekstu i predstavi, metafora ljubavi, kao paradoksalnog opravdanja za nasilje.

Mora se priznati da, uprkos izuzetnom tekstu, režiji i glumi u predstavi "Hekuba, ne Hekuba" (što je način na koji u svega 50 reči koje zna komunicira autistični Otis), ovo delo pre pripada nekom dragocenom gostovanju velikog francuskog teatra u ovom delu sveta, nego festivalu kao što je Bitef. Ali, mogućnost da vidimo jedno od najslavnijih francuskih pozorišta, sjajne glumce i predstavu iz programa festivala u Avinjonu zajslužuju našu zahvalnost. O lepoti i nelepoti ovde reči nije bilo.