KRUNA KOJA SPAJA VEKOVE: U Istorijskom muzeju Srbije obeležavaju 120 godina od krunisanja kralja Petra Prvog Karađorđevića (FOTO)
NA stogodišnjicu podizanja Prvog srpskog ustanka 21. septembra 1904. godine, u beogradskoh Sabornoj crkvi krunisan je Karađorđev unuk kralj Petar Prvi Karađorđević, jedan od najvoljenijih srpskih vladara, poznat u narodu po svojoj skromnosti.
INSPIRACIJA Kralj Petar u svečanoj generalskoj uniformi, Foto Arhiva
Obeležavajući 120 godina od ovog događaja, Istorijski muzej Srbije, od sutra, u centralnoj sali svog izložbenog prostora na Trgu Nikole Pašića, pored vladarskih insignije kralja Petra I Karađorđevića predstaviće i rekonstrukciju njegovog prestola, koju su po originalnoj skici izradili Milan Andrić, konzervator Muzeja primenjene umetnosti, i kostimografkinja Jelena Stokuća. Ovaj eksponat, kao i skice pet predloga za krunu i dva za presto koja je za potrebe krunisanja 1904. uradio profesor, čuveni arheolog, arhitekta i istoričar umetnosti Mihailo Valtrović, tako će postati deo izložbe "Čekajući stalnu postavku". Foto IMS
Inače, krunisanje kralja Petra Prvog Karađorđevića bilo je jedino u novovekovnoj srpskoj istoriji, ističu u IMS:
- Naime, prethodni novovekovni srpski kraljevi - kralj Milan Obrenović 1882, kada je i obnovljena srpska kraljevina, i kralj Aleksandar Obrenović 1889. bili su samo miropomazani na svečanim ceremonijama, dok je sin i naslednik kralja Petra, kralj Aleksandar Karađorđević položio svečanu zakletvu, budući da više nije bio samo vladar Srba, već i drugih jugoslovenskih naroda, različitih veroispovesti.
Insignije kralja Petra I Karađorđevića - šar, žezlo, kopča za plašt, krunidbeni plašt od venecijanskog pliša i svile oivičen hermelinom i jedina sačuvana srpska kruna, zapravo su najvredniji predmeti koji se čuvaju u Istorijskom muzeju Srbije. Izrada najvažnijeg simbola kraljevske vlasti - krune, urađena je na zahtev samog kralja Petra Prvog Karađorđevića.
Foto IMS
Najstariji naš film
DOKUMENTARNO-reportažni film "Krunisanje kralja Petra Prvog Karađorđevića" koji su tokom ovog istorijskog događaja snimili Britanci Arnold Mjur Vilson i Frenk Storm Meteršo smatra se najstarijim sačuvanim filmskim dokumentom na Balkanu, kao i najstarijim sačuvanim filmskim dokumentom o srpskom narodu. Na listi filmske građe od izuzetnog značaja ustanovljene odlukom vlade Srbije, nalazi se pod rednim brojem jedan. Ušao je i u istoriju svetske kinematografije, jer je u njemu među prvima primenjena klasična demonstracija tehnika saopštavanja neke vesti u filmu.
Kruna je izlivena od bronzane ručke topa kraljevog dede Karađorđa Petrovića, i to u radionici braće Faliz u Parizu, po Valtrovićevom nacrtu. Pozlaćena je i dekorisana sintetičkim dragim kamenjem, i ima ne samo veliku istorijsku važnost već i simbolički značaj.
Materijal od koga je napravljen tako dinastiju Karađorđević povezuje sa dva važna događaja i ličnosti u srpskoj istoriji: voždom Karađorđem, kao rodonačelnikom, ali i sa pokretanjem Prvog srpskog ustanka 1804, kojim je započelo konačno oslobođenje od viševekovne osmanske vlasti i stvaranje moderne države. Posle ceremonije krinisanja. 9. oktobra 1904. u manastiru Žiča upriličeno je u miropomazanje. Foto IMS
Na sam dan krunisanja, u subotu, 21. septembra od 13 časova u okviru programa "Subota u Istorijskom muzeju", biće održano tematsko vođenje "Kruna u srpskoj istoriji" kustosa Milorada Sretenovića.