TINTORETO- EKSCENTRIČNI GENIJE: Narodni muzej Srbije predavanjem Jovana Đorđevića obeležiće 430 godina od smrti velikog slikara (FOTO)

O Tintoretovim dometima, načinu rada, ali i zanimljivostima iz života, govoriće Jovan Đorđević, član Kluba saradnika Narodnog muzeja, inače doktorand na odeljenju za Istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta.

- Iz današnjeg ugla, Jakopo Robusti, poznatiji kao Tintoreto, spada, uz Ticijana i Paola Veronezea, u jednog od najvećih slikara Venecije u 16. veku - kaže, za "Novosti", Đorđević. - Zajednička crta svim slikarima lagune bilo je skoro potpuno odsustvo crteža prilikom slikanja, što je izazvalo osudu firentinskih i rimskih intelektualaca. U tom pogledu, Tintoreto se dodatno izdvajao svojim dinamičnim kompozicijama i energičnim potezima. Pjetro Aretino, čovek koji je diktirao kulturnu klimu u Veneciji u 16. veku i veliki prijatelj Ticijana, smatrao je Tintoreta izvrsnim stvaraocem, otvorivši mu put ka slavi. Posebno je hvalio njegovu sliku "Sv. Marko spašava roba" za Veliku školu Sv. Marka.

Ipak, dodaje sagovornik, bilo je i onih koji su osporavali njegov rad. Đorđo Vazari, firentinski slikar i biograf, favorizovao je toskansko-rimsko slikarstvo, smatrajući da Venecijancima nedostaje veština crteža. Tintoretove slike su u njegovim tekstovima nailazile, osim u retkim izuzecima, na jake osude, nazivajući ih traljavim (goffe pitture).

- Opisivan kao ekscentričan, Tintoreto se trudio da održava klijentelu jako niskim cenama, nekad čak i poklanjajući slike, ili se trudeći da slika u maniru svojih kolega - otkriva Đorđević. - Posledica ovakvog pristupa je izuzetno veliki broj slika koje se danas nalaze po celoj Veneciji. Još je za života imao reputaciju nekoga ko je sam proizveo više slika nego svi drugi venecijanski slikari zajedno.

Dela, koja su još za života postala sinonim za Tintoretovo ime su, navodi ovaj stručnjak, "Sv. Marko spašava roba" za Veliku školu Sv. Marka (Scuolu Grande di San Marco), oko 60 platana koje je izveo za Veliku školu Sv. Roka, i naravno "Raj" u Duždevoj palati, kao najveće platno na svetu. Prvu pomenutu sliku dobio je kao porudžbinu zahvaljujući pohvalama Pjetra Aretina:

- Međutim, veoma smela i dinamična kompozicija sa monumentalnim figurama izazvala je podeljene reakcije javnosti, nesledeći krajnje statične slike za scuole kakve su izvodili slikari rane renesanse u Veneciji, poput Đentilea Belinija i Vitorea Karpača. Velika škola Sv. Roka, kao jedna od najmlađih institucija ove vrste, bila je skoro potpuno nedekorisana sredinom 16. veka. Tintoreto je, kao član bratstva, uspeo da, ponudivši da daje tri slike godišnje po ceni od 100 dukata (što je realna vrednost jedne slike), izvoje samostalnu dekoraciju scuole. U rasponu od 20 godina, naslikao je skoro 60 slika velikih formata, pretvorivši Veliku školu Sv. Roka u svoj lični projekat.

Pored ovih slika, Đorđević izdvaja i "Marijin ulazak u Hram", sliku koja je bila deo dekoracije orgulja crkve Santa Maria dell`Orto, u kojoj se i dan danas nalazi, i predstavlja remek-delo u kompoziciji.

- Takođe, u ovoj crkvi, u kojoj je i sahranjen, nalaze se dve slike visine 14 metara koje prikazuju "Obožavanje zlatnog teleta" i "Strašni sud" - nastavlja sagovornik. - Njegovo poslednje remek-delo je "Tajna večera" u crkvi San Đorđo Mađore, koja se posebno ističe svojom revolucionarnom kompozicijom i odnosom sa prostorom crkve u kojoj stoji. Ovo delo zaista potvrđuje činjenicu da je Tintoreto jedan od najmaštovitijih majstora renesanse, koji je znao da prilagodi kompoziciju slike prostoru za koji je namenjena, uvek iznalazivši inovativna rešenja.

Kako je opisana u katalogu italijanskog slikarstva od 14. do 18. veka iz Narodnog muzeja, Tintoretova slika "Bogorodica sa Hristom i senatorom", "ne može se svrstati u dela najviše kategorije ovog venecijanskog umetnika" ali "svakako predstavlja važno ostvarenje, tipično za njegov opus" dodaje Đorđević:

- Slika najverovatnije nije samostalno delo, već je rezultat zajedničkog rada sa ateljeom. Ovo ne treba da čudi jer je to deo uobičajene prakse. Osnovnu kompoziciju bi osmislio slikar lično, koji bi, nakon što je radionica prenese na platno, izvodio glavne delove. Pejzaž ili draperije, kao i sekundarne figure, bili bi davani pomoćnicima iz ateljea. Ova slika, ipak, zauzima posebno mesto kao jedan od malobrojnih kružnih formata koje je Tintoreto naslikao. Tondo, slika kružnog oblika, nije čest format u venecijanskoj umetnosti, te je naše platno svojevrstan kuriozitet, ne samo u njegovom opusu, već i u umetničkoj klimi Venecije. Ako se izuzmu kompozicije za tavanice, ovo je jedan od dva poznata Tintoretova tonda.