TEMELJ NAŠEG KULTURNOG NASLEĐA. Intervju, Bojana Borić Brešković, direkor Narodnog muzeja Srbije
NAŠA centralna i najstarija muzejska ustanova, osnovana 1844. ukazom tadašnjeg načelnika u Ministarstvu prosvete Jovana Sterije Popovića, Narodni muzej Srbije, danas će proslaviti svoj 180. rođendan.
Foto N. Skenderija
Ova institucija je, kako za "Novosti" kaže direktorka Bojana Borić Brešković, tokom tog dugog i predanog postojanja, bila temelj vrednosti čuvanja, zaštite i razumevanja kulturnog nasleđa, istrajavajući u svojoj misiji baštinjenja i kreiranja lepše budućnosti. A to čini i danas.
- Naši muzejski stručnjaci, kustosi, edukatori, konzervatori i restauratori potvrdili su da se jedino udruženim snagama čuvaju, interpretiraju i komuniciraju sve one neprolazne kulturne vrednosti koje čine okosnicu našeg identiteta i nacionalne svesti - objašnjava sagovornica. - Sadržajnim programskim, izdavačkim i izložbenim aktivnostima naučne doprinose i inovativna saznanja prezentujemo na kreativan način, promišljajući i oživljavajući naše arheološke, umetničke i numizmatičke predmete u zajedništvu sa publikom.
o Jubilej se obeležava izložbom "Tela i prostori. Kroz zbirke crteža stranih umetnika iz Narodnog muzeja Srbije", na kojoj će naša umetnička baština biti predstavljena kroz crteže evropskih autora...
Stojnička rotonda
JEDNA od planiranih izložbi ove godine biće i "Stojnička rotonda", koja će predstaviti očuvane arhitektonske delove i delove velikog podnog mozaika sa hrišćanskim zavetnim natpisima iz crkve rotonde, iz 5. veka, koja se nalazi pored stojničkog kastruma, na Kosmaju - priča sagovornica. - Izložba se priređuje u vreme trajanja međunarodnog kongresa hrišćanske arheologije, a bavi se temama vezanim za ulogu i značaj Kosmaja u rimsko vreme - istorijat istraživanja, zone rudničke oblasti. Biće predstavljeni i rezultati novih neinvanzivnih istraživanja i sadašnje stanje kako stojničke rotonde tako i drugih lokaliteta, koje pokreće važno pitanje očuvanja arheološke baštine. Izložbu će pratiti i katalog, u kojem će fokus biti na odgovornom upravljanju arheološkim nasleđem.
- Postavkom autorke dr Dragane Kovačić, sa delima amblematskih imena istorije umetnosti poput Adolfa Mancela, Pjera Bonara, Edgara Dega, Pjera Ogista Renoara, Pabla Pikasa, El Lisickog, Moholj-Nađa, Nikolaja Reriha, Ogista Rodena, Žana Koktoa, Amadea Modiljanija i drugih najznačajnih, ali i onih manje poznatih umetnika, koja će sada premijereno biti u javnosti, predstavićemo put umetničke linije od četvrte decenije 19. veka do pete decenije 20. veka. Postavka sadrži devedeset i šest dela evropskih umetnika iz Nemačke, Francuske, Velike Britanije, Rusije, Italije, Bugarske, Holandije i Belgije, koji su stvarali u okviru umetničkih pravaca od romantizma do klasične avangarde.
o Takvom postavkom šalje se i poruka o značaju našeg muzeja u kontekstu koji je širi od nacionalnog i regionalnog. Šta je sve u ovom trenutku značajno za taj međunarodni položaj ove institucije?
- Prošle godine smo imali dva značajna međunarodna projekta, od kojih je jedan "Dani Ermitaža", koji je sa čak dve svoje izložbe otpočeo upravo u Narodnom muzeju. Ta manifestacija će prerasti u stalnu saradnju Srbije i Rusije, pa ćemo dogodine ugostiti postavku posvećenu Petru Velikom. Drugi je veliki jubilej Nadežde Petrović, koji je imao internacionalni karakter, a naša izložba "Modernost i nacija" gostovala je u Sloveniji i Republici Srpskoj. Sa prvorazrednim skulpturama Ivana Meštrovića iz naše zbirke, učestvovali smo na izložbama u Pragu i Zagrebu. Takođe, u Sofiji, u Arheološkom institutu pri bugarskoj Akademiji nauka i umetnosti, a zajedno sa tamošnjim muzejom, ostvarena je velika postavka posvećena lokalitetu Trebenište, u koju su bile uključene tri zemlje Zapadnog Balkana. To je u pravom smislu reči umrežavanje stručnjaka u oblasti arheologije i konzervacije. Pre Sofije, slična postavka je pre epidemije korone održana u Severnoj Makedoniji, a u Beogradu će biti predstavljena dogodine. Tada će naš grad biti domaćin i velikom međunarodnom skupu arheologa, što je povod da blago Trebeništa, koje je svetskog značaja, u Narodnom muzeju vidi što veći broj stručnjaka, ali i publika.
Vek Jovana Krahtovila
DO kraja godine ćemo se posebno osvrnuti na istaknute ličnosti, važne događaje i presudne prekretnice u postojanju Narodnog muzeja, ali i organizovati izložbu Jovana Kratohvila, u Velikoj galeriji - otkriva Bojana Borić Brešković. - Posle četvrt veka od smrti, biće to prva retrospektivna izložba umetnika koji je upečatljivo obeležio srpsku skulpturu druge polovine 20. veka. Njome će biti obeležena i stogodišnjica Kratohvilovog rođenja, a baviće se kako delom, tako i njegovom ličnošću. Postavka će sadržati izbor od oko stotinu eksponata, prvenstveno skulptura, ali i slika, crteža i grafika. Činiće je i dokumentarni materijal, fotografije i umetnikove zabeleške. Najveći broj radova sa postavke pripada porodici Kratohvil, koja će odabrana dela pokloniti Narodnom muzeju, i na taj način obezbediti Zbirci jugoslovenske skulpture odgovarajuću celinu reprezentativnih ostvarenja ovog vajara.o Naša nacionalna riznica se stalno dopunjava, pa je nedavno na stalnu postavku dospeo i jedan vredan eksponat iz rimskog perioda?
- Zbirke Muzeja čuvaju više od 400.000 najznačajnijih svedočanstva za poznavanje arheologije i istorije umetnosti, koja predstavljaju razvoj i civilizacijske promene na području današnje Srbije, i najbližeg okruženja, od praistorijskih vremena do poznog srednjeg veka, kao i ključne umetničke pravce i stilove, vrhunske umetničke domete u nacionalnoj i evropskoj umetnosti od srednjovekovnog perioda do savremenog stvaralaštva. Tu su dospeli mahom kao pokloni dobrotvora, otkupima, kao i arheološkim istraživanjima. U ovom poslednjem slučaju reč je o jednom retkom, ali svetskom epigrafskom spomeniku, posvećenom vitezu Marku Ulpiju. Presrećni smo, jer je posredi jedan slučajni nalaz u blizini deponije u Vinči, gde se nalazila rimska vila rustika.
o Šta su još planovi za godinu jubileja?
- Naša izdavačka delatnost biće bogatija za još jedan monografski poduhvat, obimnu publikaciju sa novim interpretacijama istorijata Muzeja uz iscrpnu dokumentarnu i ilustrativnu građu, kojim ćemo zaokružiti 180. godišnjicu. Pored tog kapitalnog izdavačkog projekta, očekuje nas bogat, raznovrstan muzejski program, inspirativne priče naših stručnjaka, brojne kreativne radionice, obogaćen koncertni repertoar i sadržaj muzejskog teatra. Pripremili smo i projekte kojima ćemo oživeti kulturno nasleđe u zajedništvu sa našom publikom. Poznato je da je koncept stalne postavke u okviru novih muzeoloških interpretacija prevaziđen, te smo odlučili da je aktiviramo tako što ćemo muzejske predmete povezivati na neočekivane načine, prateći naizgled udaljene epohe sa aspekta koncepta, prikrivenih i jasno određenih tema, vidljivih i ne tako uočljivih motiva. Promišljenim i strateškim odnosom prema publici, uspeli smo da ostvarimo izrazit porast broja posetilaca, kako u muzejskom realnom, tako i u virtuelnom svetu. O tome svedoči prošlogodišnji podatak od više od 170.000 posetilaca, ali i statistički skok sa preko 50.000 posetilaca od početka godine do danas.