KOLEKTIVNA ISPOVEST O SRPSKOM STRADANJU: Završeno snimanje istorijskog dokumentarca "Svjedok"

Ostvarenje, prvobitno zamišljeno kao svedočanstvo specijaliste sudske medicine profesora dr Zorana Stankovića, nakon smrti čuvenog patologa, nekadašnjeg načelnika Vojnomedicinske akademije u Beogradu, koji je bio i ministar zdravlja, ministar odbrane Srbije i predsednik Koordinacionog tela za Preševo, Bujanovac i Medveđu, promenilo je formu, ali ne i suštinu. Ogoljena surova istina o stradanju Srba, prikazana kroz ratni put i istorijski portret prof. dr Stankovića, ugledaće svetlost dana do kraja 2024.

- Film predstavlja svojevrsnu kolektivnu ispovest srpskog naroda o njegovom stradanju, istovremeno i priču o čoveku koji se igrom sudbine našao u vihoru ratnih dešavanja, čoveku koji je radeći časno svoj posao, na sebe i kroz sebe preuzeo svedočanstvo o užasima rata. Radeći na više od 50 masovnih grobnica širom bivše SFRJ i obdukcije više od 7.500 stradalih, prof. Stanković jedina je osoba koja je na ovakav način svedočila o razmerama stradanja srpskog naroda. Ujedno, ovo je istorijski presek koji kroz filmski izraz u velikoj meri objedinjuje mapu stradanja srpskog naroda - kaže Bojić.

Samo na teritoriji Bosne i Hercegovine dr Zoran Stanković je radio ekshumacije i obdukcije na više od trideset masovnih i pojedinačnih grobnica, i to na lokalitetima Sarajeva, Tuzle, Sokoca, Pala, Mostara, Bileće, Trebinja, Nevesinja, Kamenice, Zvornika, Skelana, Šekovića, Kravice, Srebrenice, Bratunca, Sandića, Rogatice, Milića, Brčkog, Broda, Ugljevika, Priboja kod Lopara, Kupresa, Bihaća i Mrkonjić Grada.

Svedočanstvo prof. Stankovića koji je u Haškom tribunalu bio svedok-ekspert u slučajevima generala Krstića, zatim Milutinovića, Šainovića, Ojdanića, Pavkovića, Lazarevića, Lukića, Đorđevića, Mladića, Šešelja, podseća da je Haški tribunal u pojedinim slučajevima "oklevanjem da se pokrenu istražni procesi manipulisao brojem žrtava i dokumentacijom" o zločinima nad Srbima u Hrvatskoj, BiH i na Kosovu i Metohiji navodeći:

"Karla del Ponte mi nije odgovorila na pitanja o slučaju Gospić, o Medačkom džepu, 'Oluji', slučaju logora za Srbe u Hercegovini, masovnoj grobnici Lav u Sarajevu, optužnici za Aliju Izetbegovića i upotrebi municije sa osiromašenim uranijumom", reči su patologa Stankovića koje u "Svjedoku" imaju posebnu težinu.

Uz arhivski materijal, kao i svedočenja preživelih članova porodica žrtava, u filmu su učestvovali članovi porodice pokojnog dr Stankovića, kao i deo njegovog obdukcionog tima, mnogobrojni novinari, snimatelji, advokati.

- Film govori o tragičnim sudbinama članova porodica stradalih, o ličnim strahotama kroz koje su prolazili u procesima identifikacije - govori Bojić. - Svedoci smo da stradanja našeg naroda neće da vidi deo sveta i da ga ne vidi njihova pravda - kaže Bojić, ističući da je opšte poznato, s druge strane, žestoko osuđivanje Srba, na sudovima od Haga i Sarajeva, i oslobađanje onih, kod drugih, koje i oni sami, kroz dokaze njihove tajne službe smatraju za okorele ubice, zlikovce i kriminalce. Sve ovo me je inspirisalo da se latim ovog teškog, složenog, zahtevnog, ali časnog posla na kom sam istrajao, sa svojim saradnicima.

Film je sniman na lokacijama pet masovnih grobnica gde su izvršeni zločini nad srpskim narodom - Kravica, Mrkonjić Grad, Brod, Jelačići i Zvornik. U filmu je dobrovoljno učestvovalo više od 8.000 ljudi, a reč je, mahom o članovima i prijateljima porodica poginulih i nestalih civila, vojnika VRS.

Režiser Bojić posebno zahvaljuje porodici profesora Stankovića zato što je podržala i nastavila realizaciju filma, kao i Radio-televiziji Republike Srpske i Republičkom centru za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih:

- Svi oni su u punom kapacitetu stali iza jednog ovakvog istorijskog projekta.

Realizaciju filma pomoglo je Ministarstvo unutrašnjih poslova RS, organizacije i udruženja, načelnici i gradončelnici, opštinske i gradske uprave, mnogobrojna javna preduzeća.