TRI SRCA IZ HRABROG PERA: Dokumentarni film o značajnom umetniku Milku Bambiču prikazan u Gorici i rodnom Trstu
FINIM potezima svetlosnih linija, u filmu naslovljenom "Milko Bambič: In Statu Nascendi" u režiji Radovana Čoka iscrtana je skica umetnika Milka Bambiča (1905-1991) - slikara, ilustratora, poliglote, poliistoričara, pronalazača, likovnog kritičara, pisca, pionira slovenačkog stripa i karikature...
Grafičkog dizajnera koji je to bio u doba kada ova profesija još nije postojala, i koji je davne 1931. izradio umetničku opremu za Radensku mineralnu vodu iz, sa prepoznatljivim natpisom koji je i danas u upotrebi, i čuvena tri crvena srca kojima je patriotski naznačio tadašnje bratstvo SHS. Hrabrog autora koji je 1927. objavio satirični "Bu-ci-bu" strip o malom, arogantnom i tiranskom crncu kralju, koji je očita parabola Benita Musolinija: u ovom delu, prvom slovenačkom stripu, je predvideo njegov pad.
Pred prepunim dvoranama, najpre u Gorici a naredne večeri u njegovom rodnom Trstu, Milka Bambiča su predstavili kroz film koji prati stanice Bambićevog biografskog kruga - Trst, Idrija, Trst, Ljubljana, Zagreb, Ljubljana, Beograd, Zagreb, Ljubljana, Trst - dok crteži, slike, arhivski snimci, stripovi, osvetljavaju raznovrsnu umetničku karijeru, značajnu za kulturu Slovenije, kako u periodu između ratova, tako i danas. Dvadeseti vek je gotovo u celosti obeležio umetnikov boravak na srednjoevropsko-balkanskom tlu, a njegov su život i karijera umnogome vođeni svim onim previranjima i dramatičnim pomacima, u državama od Austrougarske preko SHS, prve i druge Jugoslavije, do perioda uoči osamostaljenja članica tadašnje federacije.
Teksturama istorijskog vremena i prostora, film boji sliku razigranog i nezavisnog, kontraverznog stvaraoca, koji je do danas ostao na periferiji, gotovo u potpunosti nepoznat.
Predrag Bambić, poznati direktor fotografije, snimatelj brojnih filmskih i medijskić kuća, od oca je slušao o svom deda-stricu Milku, svojevremeno ključnoj ličnosti umetničke scene svog rodnog Trsta, ali značajnom za daleko širi kulturni prostor. Upravo on je poznatom slovenačkom dokumentaristi Čoku predložio rad na ovom filmu, a Čok je inicijativu oberučke prihvatio te aplicirao kod slovenačkog filmskog fonda sa projektom o Bambiču.
Ekipa
TOKOM leta 2022. obavili su većinu snimanja sa malom ekipom u kojoj je osim direktora fotografije Predraga Bambića bio još jedan "beogradski Slovenac", tonski majstor Ivan Antić, a posle montaže i mukotrpnog skupljanja arhivskog materijala jednočasovni dokumentarni film su pred kraj prošle godine uspešno završili.
- Na našu žalost je inicijatorka tog dokumentarca, tršćanska slikarka Valentina Verani neočekivano "nestala" pa je tako nestala i poprilična količina korisnih informacija i arhivskog materijala - otkriva Čok. - Ipak smo našli dragoceni materijal u slovenačkim i italijanskim arhivima (muzej iz Nove Gorice, slovenački program tršćanskog radia) i nekoliko njegovih još živih prijatelja te poznavalaca njegovog opusa sa obe strane granice.
Čok napominje da je Milko Bambič skoro nepoznat u matičnoj domovini, zbog čega autori filma smatraju da je posebno važno sačuvati sećanje na tu značajnu ličnost, ne samo kao pionira stripa i grafičkog dizajna na području nekadašnje kraljevine Jugoslavije i pograničnog tršćanskog područja već kao pravog renesansnog stvaraoca, vrsnog poznavaoca moderne likovne umetnosti, odličnog ilustratora i karikaturistu koji je svoje crteže često opremao sopstvenim tekstovima, govorio šest ili sedam jezika, bio izumitelj šest priznanih patenata i priznati likovni kritičar.
- Pozvao ga je da sarađuju i jedan od pionira srpske kinematografije Mike Đorđević ali je Drugi svetki rad sprečio da se Bambič okuša i u filmskoj umetnosti - otkriva reditelj.