KAD SU SUŽNJI SANJALI SLOBODU: Publikacijom o stradanju u Drugom svetskom ratu obeležava se Dan muzeja Jugoslavije

Ova dvojezična publikacija (sa tekstovima na srpskom i engleskom), bavi se sadržajem i značajem bogatog fonda ovog muzeja, koji se odnosi na neprijateljske zločine i stradanja stanovništva na nekadašnjem jugoslovenskom prostoru.

- Ovim katalogom, prvi put od osnivanja naše institucije, izlazimo u javnost sa obrađenom temom - temom logora, kroz katalošku obradu četiri zbirke iz dva fonda i bibliografijom radova o logorima i zločinima - ističe u uvodonom tekstu direktorka Neda Knežević.

- Zbirke Muzeja revolucije naroda i narodnosti Jugoslavije, između ostalog, svedoče o svim vrstama stradanja stanovništva tokom Drugog svetskog rata.

Reč je, kako objašnjava direktorka, o novom čitanju ovog dela fonda MJ, a namera - da ovi predmeti budu predloženi i proglašeni za kulturno dobro od velikog značaja.

- Muzej Jugoslavije ima skoro četiri stotine artefakata nastalih u logorima, koji se sada čuvaju u zbirci istorijsko-memorijalnih predmeta, zbirci dokumenata i rukopisa, kao i u likovnoj zbirci - napominje se u tekstu Veselinke Kastratović Ristić, muzejske savetnice MJ.

Predmeti, kako piše, hronološki pripadaju periodu od 1941. do 1945, a nastali su u logorima koji su bili na prostorima Jugoslavije, Italije, Nemačke i Norveške.

- Iz logora na koje se primenjivala Ženevska konvencija, kao što je bio vojnički/oficirski logor Osnabrik, na primer, Muzej poseduje veći broj predmeta sadržajnijih po temama koje obrađuju i raznovrsnijih po vrsti materijala. Iz Aušvica, Mauthauzena ili Jasenovca, poznatih kao logori smrti, poruke su oskudne, a predmeti malobrojni - navodi muzejska savetnica.

Među likovnim radovima, najbrojniji su crteži Aleksandra Deroka, koji je u novembru 1941. sa velikom grupom srpskih intelektualaca, komunista i masona uhapšen i odveden na Banjicu, gde je proveo tri nedelje, beleži Ana Panić, viša kustostkinja, koja još piše:

- Radovima na toalet-papiru, novinskom, pak-papiru ili bilo kakvom papiru kojeg je mogao da se dokopa, koje je crtao tajno olovčicom veličine malog prsta u logorima Banjica, Mauthauzen i Ebenze, Miloš Bajić kao da je izazivao sudbinu... I po brojnosti u zbirci i po likovnom kvalitetu izdvaja se stvaralaštvo Dušana Vlajića, koji je baš u ratnom zarobljeništvu, u logoru Osnabrik, ostvario zenit svog stvaralaštva. Umro je neposredno posle oslobođenja...

Pored Nede Knežević i Ane Panić, na večerašnjoj promociji govoriće i dr Radmila Radić, naučna savetnica Instituta za noviju istoriju Srbije, Jasmina Trifunović Tutunov, viša kustoskinja Muzeja žrtava genocida i dr Olga Manojlović Pintar, viša naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije.

SLEDI IZLOŽBA ISTOG IMENA

PUBLIKACIJA sadrži stručne tekstove kustoskinja MJ - Veselinke Kastratović Ristić, muzejske savetnice, Ane Panić, više kustoskinje i Vesne Mirković, kustoskinje i bibliotekarke, a na njenoj realizaciji radili su i spoljni saradnici Radmila Radić, Sanja Petrović Todosijević i Milan Koljanin, pišući o logorima i stradanjima u kontekstu zbirki Muzeja. Katalog će, kako tvrde u MJ, jednoga dana prerasti u izložbu sa istim nazivom - "Sloboda je za nas san".