MOĆNA PALETA HEROINE: Streljana je na Petrovaradinu, bila je prvi umetnik žrtva Velkog rata

Autor projekta, koji uz ovu stalnu postvaku, podrazumeva i monografiju, pod naslovom "Danica Jovanović - godine i događaji", ali i slikovnicu - bojanku za najmlađe "Upoznaj Danicu Jovanović", naša je ugledna istoričarka umetnosti Jasna Kujundžić Jovanov. Publici će opus umetnice, koja je odmalena sanjala da postane slikarka, približiti njene fotografije, crteži, slike, različita dokumenta i arhivski materijal.

- Uspela je da ostvari svoju "nečastivu želju": da studira slikarstvo, diplomira na Ženskoj slikarskoj akademiji u Minhenu i postane prva akademska slikarka u Beški - kaže za naš list autorka postavke. - Njeno ekspresivno slikarstvo korespondira sa naglašenim emancipatorsko-patriotskim osećanjima koja su je odvela u preranu i nasilnu smrt na samom početku Velikog rata.

Prema rečima istoričarke umetnosti, iz Minhena je Jovanovićeva ponela sklonost ka ekspresivnom koloritu i snažnom slikarskom gestu, uz naglašenu simbolističku poetiku:

- Slikala je portrete, mrtve prirode, figure seljanki i seljaka u narodnim nošnjama, kao male studije u predelu i mostove poput Vezirovog, koji je slikala po fotografiji i srušenog beogradskog savskog mosta, mesec dana pre svoje tragične pogibije. Bila je prvi umetnik koji je pao kao žrtva rata, 12. septembra 1914, streljana u šancu Petrovaradinske tvrđave.

Uverljivu i snažu sliku ličnosti Danice Jovanović, u svojim sećanjima izneo je svojevremeno pisac Andra Franičević:

- Bila je neobično skromna devojka, upravo onakva kao na fotografiji gde sedi pred kućom, u Beški, među klipovima kukuruza. Stalno je bila s nama, muškarcima, u muškom društvu. Bila je kao najbolji drug. I skromna, mila. Zgranuo sam se kada sam čuo da je streljana... Bila je velika Srpkinja. I izvanredno dobra kao čovek... Bila je kao jedna ptica. Mala, plava... Nisam znao da je spremna na heroizam. Ali bila je Vojvođanka.... A to je bilo dosta i za heroizam.

Na svečanom otvaranju Memorijalne sobe, biće upriličeno i stručno tumačenje izložbe, a kasnije će tu biti organizovani filmski programi o slikarki i predavanja, kao i likovne radionice.

- Važno je da lokalna sredina prepozna značaj pojedinih ličnosti koje su bile neposredni akteri u kreiranju istorijskih prilika - smatra Ružica Jovanović, direktorka KC Inđija. - Dok se to ne dogodi, ne možemo očekivati da ostatak sveta podeli to blago s nama. Zbog toga smo odlučili da Danica Jovanović, pored rodne Beške, dobije značajan prostor i u KC Inđija.

MAJKA SAČUVALA BAŠTINU

U SKROMNOJ seoskoj kući u Beški ostale su Daničine slike i uspomene, koju je do poslednjeg dana života čuvala njena majka Mileva, podseća Jasna Jovanov:

- Sto godina posle njenog rođenja, 1986, na monografskoj izložbi u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu prikazano je jedva trideset slika i dva skicenbloka. Usledila je izložba 2007, kada je objavljena i monografija, potom i 2014, povodom stogodišnjice smrti, da bi prošle i ove godine bila predstavljena i nemačkoj publici, u Karlshuldu, u Minhenu. Od autorke tridesetak slika, postala je složena umetnička ličnost, sa preko stotinu radova, ravnopravni učesnik u likovnom životu svog vremena i nezaobilazna karika u srpskoj istoriji umetnosti - tvrdi autorka Memorijalne sobe.

BONUS VIDEO - Ovako je javnost prvi put čula za Matiju Bećkovića: Pre tačno 60 godina u “Novostima”