"RJEČNIK" ČUVA JEZIK: Matica srpska predstavila ijekavsku verziju kapitalne knjige
SRPSKI jezik najzad može da diše punim plućima.
Foto: D. Dozet
Ijekavskom verzijom jednotomnog Rečnika srpskoga jezika koji je Matica srpska objavila, a sinoć u Novom Sadu i predstavila, ova naša najstarija institucija nauke, književnosti i kulture zaokružila je sistem standardoloških priručnika (Pravopis, 2014, Normativna gramatika 2018. i Rječnik srpskoga jezika 2021), neophodnih svakom kompetentnom govorniku srpskoga jezika ijekavskog izgovora.
Za ekavski izgovor, tri dragocene knjige (Pravopis, Rečnik i Gramatiku) Matica je objavila u periodu od 1993. do 2013. godine vodeći računa da se i u njima nađu ijekavske izgovorne alternative srpskog ekavskog standarda. Ovim izdavačkim poduhvatima, naglasio je sinoć Matičin predsednik prof. dr Dragan Stanić, pokazujemo da znamo šta je srpski jezik, branimo njegovu celinu i podjednako brinemo o ekavici i ijekavici.
- Imamo jasnu svest o tome da je ijekavica po poreklu prevashodno narečje srpskih, štokavskih narodnih govora. Štokavska ijekavica je, identitetski posmatrano, prvenstveno srpska, a može biti i nečija druga samo ukoliko se ne poriče njeno primarno srpsko poreklo - istakao je Stanić na predstavljanju Rječnika u izradi grupe autora, a uz recenziju akademika Ivana Klajna i prof. dr Dragoljuba Petrovića, kao i urednički potpis Miroslava Nikolića.
Po rečima prof. dr Jelice Stojanović, predsednika Društva članova Matice srpske u Crnoj Gori, Rječnik srpskoga jezika je znak da smo "na pravom putu u njegovanju i zaštiti srpskog jezika u cjelini, poštujući i primjenjujući njegov iskonski ekavski i ijekavski izgovor".
BITKA ZA ŠTOKAVSKU IJEKAVICU
MI smo usred bitke za štokavsku ijekavicu. Budu li je mirno prepustili onima koji su dobrim delom nastali od nas Srba, a sad razvijaju nekakvu drugačiju identifikacionu svest, pokažemo li se nedostojnim zadatka očuvanja i negovanja te štokavske ijekavice koju smo mi prvenstveno stvorili, uslediće događaji sa katastrofičnim ishodima - odrođeni delovi jednojezičnog, štokavsko-ijekavskog bratstva, nastaviće razbijanje srpske narodne, jezičke i kulturne celine a da se pritom učini kako mi sami na to pristajemo. Na takav poraz nemamo prava - upozorio je Stanić.
- Ijekavicu istorijski u nasljeđu ima samo srpski jezik. Ovaj Rječnik čuva i baštini jezičko blago i svjedoči o nijansama dvoizgovornosti - rekla je u svom obraćanju "matičarima" profesorka Stojanović.
Za prof. dr Miloša Kovačevića, rukovodioca Odjeljenja za srpski jezik Andrićevog instituta, štampanje Rječnika srpskog jezika eksplicitna je potvrda da je Matica okrilje celog srpskog naroda, jer nas svojim jezičkim aktivnostima ne deli nego ujedinjuje preko našeg najbitnijeg identitetskog kriterijuma - srpskog jezika.
- Rječnik je prvo veliko delo, ne slučajno nastalo u Matici, koje "overava" Zakon o upotrebi srpskog jezika u javnom životu i zaštiti i očuvanju ćiriličkog pisma, donesen prošle godine na Dan srpskog jedinstva. Ako taj Zakon simbolički oličava srpsko jedinstvo, onda ovaj ijekavski Rječnik uz onaj prethodeći mu ekavski, ne samo da potvrđuje to jedinstvo nego mu i "život" daje - ocenio je Kovačević.
Na činjenicu da je ijekavica baš kao i ekavica osobina srpskog jezika govorili su i Igor Mirović, predsednik Vlade AP Vojvodine i Mlađen Cicović, šef Predstavništva Republike Srpske u Srbiji.