POZORIŠNA KRITIKA: Manje je, ipak, više

Čini se da je sam izbor ove prevelike scene uslovio uzaludan trud reditelja i autora dramazizacije, Harisa Pašovića, i brojnog ansambla, da od intimne drame glumca Hendrika Hefgena, koji se "prodaje" nacistima, sačini monumentalni spektakl. Četiri sata trajanja predstave (sa jednom pauzom) nisu bila dovoljno ispunjena uzbudljivom radnjom, niti su proširila značenje ovog uistinu odlično napisanog pozorišnog komada, koji se, obično, igra u trajanju od dva časa.

Zanimljiva rediteljeva dosetka, da Adolfa Hitlera igra Mirjana Karanović, koja je ispunila očekivanja publike, začudnim, ali pomalo i karikaturalnim predstavljanjem vinovnika ratne katastrofe, do kraja nije opravdana valjanim razlogom za ovaj izbor. U predstavi igra i Miodrag Krivokapić, satiričara Teofila Mardera, iz takođe nedefinisanih razloga, da se pozove gost, iako je svoju ulogu odigrao korektno.

Mladi Aljoša Đidić se sa mladalačkim žarom i spretno borio sa glavnom ulogom, Hendrika Hefgena, koji je "prodao dušu đavolu", kao Mefisto, i na sceni, i u životu, nacistima. Ovaj glumac se munjevito uspinje, glavnim ulogama, ka vrhu glumišta SNP-a.

Ulogu glumca, odigrao je uverljivo, poznajući, jasno, sve aspekte i zamke te teške umetnosti. Sa neobičnim govornim akcentima, ponekad previše artificijelan i prejak, Đidić je spolja dočarao Hefgenov moralni pad, ali unutrašnjeg toka tog pada skoro da nije bilo. To bi se moglo pripisati, kao i u slučaju ostalih likova, režiji Harisa Pašovića, koji je, u nameri da postavi "Mefista" kao megasagu u čast projekta "Tvrđave mira", bio prisiljen da sve "strasti" pojača i predstavu učini fizički i u trajanju grandioznom, što je velikom ansamblu učinilo lošu uslugu. Glumci koje, iz mnogih njihovih uloga, znamo kao umetnike sa merom i pokrićem, učinili su se kao funkcije, gotovo koreografisane figure, pokretane rediteljevom voljom. Dramaturškinje, Nikolina Đukanović i Aleksandra Pleskonjić nisu nas ubedile da je Klaus Man napisao delo, koje bi bolje funkcionisalo kao libreto za operu. Čovek izađe sa ove predstave umoran i hladnih emocija, uprkos zdušnoj igri novosadskih glumaca, efektnoj muzici Marka Grubića, promišljenoj koreografiji Zoltana Vajakule...

Uz neophodno vraćanje na normalno trajanje drame o bolnom umetničkom posrtanju, koje je neke koštalo života, uz više mere i selektivnosti u nepotrebnom ogoljavanju glumaca, sa više poverenja u umetnike, koji su mnoge unutrašnje lomove u delima svetskih i domaćih dramatičara dočaravali istinito i uzbudljivo, sa malo manje maltretiranja publike, da prisustvuje četvorosatnoj predstavi, u kojoj je bilo poprilično praznog hoda, "Tvrđava mira" bi bila obogaćena autentičnom i bolnom predstavom, koja bi još jednom (jer se isti naslov igra u još jednom novosadskom teatru, u režiji drugog reditelja) potencirala ultimativnu borbu protiv nacizma, kao kancera čovečanstva.