NIJE ODSTUPAO OD UMETNOSTI: Izložbom u KC Vrbas, povodom veka od smrti "oživelo" delo slikara Jožefa Pehana (1875-1922)
STOGODIŠNjICA od smrti jednog od najznačajnijih vojvođanskih slikara, na prekretnici 19. i 20. veka, obeležava se izložbom "Jožef Pehan - vek posle", koja će pred publikom biti do 26. maja u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Vrbasa, grada u kom je živeo i stvarao.
Svečano otvaranje u KC Vrbas Foto KC Vrbas
Izložene su slike, čiji je izbor sačinila istoričarka umetnosti Ivana Arađan, kustos Narodnog muzeja u Zrenjaninu, koja godinama sistemski izučava opus Pehana (1875-1922).
- Posebnost ove izložbe je u tome što se na njoj mogu videti dela koja nisu u fondu Gradskog muzeja Vrbasa, nego pripadaju Kolekciji Mandić i manjim delom fondu Gradskog muzeja Subotice. Cilj nam je da prikupimo mnoge radove ovog izuzetnog umetnika, spasimo ih od propadanja i iznesemo na svetlost dana - rekla je Ivana Arađan.
Obeležavanje veka od smrti vratiće u fokus stvaralaštvo ovog autora, smatra istoričarka umetnosti, i napominje da "ćemo tek pričati o velikom slikaru".
Rođen u Čelarevu, Pehan je osnovnu školu završio u Bačkoj Palanci, a u Novom Sadu je izučio fotografski zanat. U Novom Vrbasu, gde se preselio kad je imao 22 godine, otvorio je Atelier del Monte, jednu od najpoznatijih fotografskih radnji u Bačkoj u prvoj deceniji 20. veka. Jožef Pehan, Foto KC Vrbas
Fotografije je koristio kao predstudije za mnoga ulja na platnu ili linoreze. Studirao je slikarstvo u Minhenu, na Bavarskoj umetničkoj akademiji i u čuvenoj privatnoj školi Šimona Hološija. Njegova prva samostalna izložba iz 1913. godine, održana u Kući umetnosti u Budimpešti, koja je prikazana i u Novom Sadu, Vrbasu, Kuli, Bačkoj Palanci, Bačkoj Topoli i Somboru, smatra se prvom modernom izložbom slika u Vojvodini.
- Pehan je jedan od najznačajnijih secesijskih slikara, koji je svojim delima i talentom obogatio likovni život i vizuelnu kulturu vojvođanskog prostora - naglašava književnik i likovni kritičar Đeze Bordaš.
Da je Pehan bio umetnik od formata, procenjuje se i na osnovu njegove poetike, iskazane sledećim rečima: "Sve što sam dosad činio i budem činio ubuduće, ne radim zbog novca i zbog izdržavanja, već jedino radi umetnosti. Iako me materijalna situacija prisiljava da od toga živim, pre ću umreti od gladi, nego i za korak skrenuti sa ovog puta, koji je za mene sveti, i da umetnost podredim volji i želji jedne nerazumne publike." Pehanove slike čekaju nove tumače, Foto KC Vrbas
SVESTRANI STVARALAC
PEHAN je bio svestrani stvaralac, koji se pored slikarstva i fotografije bavio i vajarstvom, arhitekturom, karikaturom, glumom, režijom i pisanjem pozorišnih komada.
Ali, i komponovanjem i sviranjem violine u kvartetu koji je osnovao.