UKRADENE SLIKE VRAĆAJU JEVREJIMA: Poslanici francuske Skupštine usvojili predlog zakona o restituciji umetničkih dela

Reč je o otetim delima, ili onima koja su prodata nacistima pod prisilom za bagatelno niske sume, a koja se trenutno nalaze u javnim muzejskim kolekcijama. Među njima su i slike Klimta, Utrila i Šagala.

Rezultat glasanja u skupštinskim klupama je propraćen aplauzom, dok je ministarka kulture Rozlin Bašlo poručila da se radi o istorijskoj odluci. Tekst zakona treba definitivno da bude usvojen u Senatu 15. februara.

Jedanaest crteža i četiri slike trenutno se nalaze u kolekciji Luvra, Muzeja Orsej, Centra "Žorž Pompidu", Dvorca Kompjenj i Utrilovog muzeja. Među delima koja će uskoro biti vraćena naslednicima, nalaze se i "Ružini grmovi ispod drveća" Gustava Klimta, delo naslikano 1905. godine, dimenzija 110 sa 110 centimetara. Francuska država ga je kupila od jednog trgovca umetničkim delima 1980. godine za Muzej Orsej.

Podrobnim istraživanjem otkriveno je da je pripadalo austrijskoj državljanki Eleonori Stjasni, koja je bila primorana da ga 1938. proda po niskoj ceni. Za vreme rata je, kao Jevrejka, deportovana, a zatim i ubijena u logoru.

Šagalova slika pod nazivom "Otac", nastala 1911. ili 1912, čuva se u pariskom centru "Žorž Pompidu", a kao njen zakoniti vlasnik utvrđen je David Cender, muzičar i graditelj violina, poljski Jevrejin. Slika mu je oduzeta pred Drugi svetski rat pre nego što je vlasnik odveden u geto u Lođu. Cender je uspeo da preživi strahote rata, a u Francusku je imigrirao 1958.

Francuske vlasti ističu da je ovo tek prva etapa u restituciji otete imovine Jevreja u Drugom svetskom ratu. Procenjeno je da je tada od Jevreja oteto ili budzašto otkupljeno oko sto hiljada umetničkih dela. Šezdeset hiljada je posle rata pronađeno u Nemačkoj i vraćeno u Francusku.