POGLED ISKOSA - Kvantni skok u arhitekturi

Istraživanje na prostornim granicama. Kosmos" (Beograd, 2021) iz dva razloga.

"Informatika" je izdavač sve zanimljivijih knjiga a publikacija "Kosmos" na 168 strana, na srpskom i engleskom, ne spada u klasičnu arhitektonsku tematiku. Reč je o eksperimentalnoj, "papirnoj arhitekturi", projektima koji verovatno neće nikada biti izvedeni, ali inovativnošću, barem sa ovim izdanjem, svrstavaju Arhitektonski fakultet u naprednije ustanove visokog obrazovanja. U knjizi su predstavljeni radovi 17 arhitekata, studenata i diplomaca, koji su učestvovali u studijama "Lunar Mission 2070:

Arhitektura u selestijalnom kontekstu" i "Arhitektura: istraživanje na prostornim granicama - Kosmos". Kao retko koja naša novija knjiga, možda više od poezije i slikarstva, ona podrazumeva domaštavanje, misaoni dijalog i dalju nadgradnju. Taj kvantni skok u srpskoj arhitekturi, osvajanje zvezda ili, kako bi boljševici rekli "Pobeda nad suncem", omogućile su utopijske, naučno-fantastične vizije mladih stvaralaca koje, međutim, imaju težinu realne izvedivosti na osnovu stručne elaboracije svakog projekta. Time se otvara potpuno novi horizont za arhitekturu, između umetnosti i nauke, bio je potreban veliki mentalni obrt da se ona odvoji od Zemlje i krene putem zvezda. To su pre nje učinile književnost i film, a sada je sa ovakvim studijama ona nesagledivo ispred klasičnih medija slikarstva i skulpture, sa kojima čini trojstvo čisto likovne umetnosti. Umetnički projekti posvećeni kosmosu šalju celokupnu avangardu umetnost XX i XXI veka u ropotarnicu istorije, kao vida devijacije od velikih tokova realnosti i fantastike budućnosti, koje prikazuju ovakvi stvaralački izazovi. Pod mentorstvom prof. dr Dragane Vasiljević-Tomić mladi arhitekti otvorili su vrata umetničkih, matematičkih i pop-artističkih svetova kiborg, naseobina na Mesecu, Marsu i dalekim planetama, kao i sve prisutniji problem svemirskog đubreta. U sirotinjskom socrealističkom Beogradu pedesetih godina prošlog veka, bez samoposluga i masovne potrošnje, bio ga je usamljeno u svetu svestan Leonid Šejka, genijalni slikar, vizionar i teoretičar, po obrazovanju arhitekta. Najavio je Đubrište kao realnost i metaforu savremene civilizacije, umetnost kao arheologiju kulturnog otpada i interplanetarno đubrište. Arhitektura kosmosa je idejno prevazilaženja dvodimenzionalnog medija, skok iz đubrišta u neke nove dimenzije postojanja. Da li su ovakve vizije realne ili iluzorne pokazaće vreme, koje za čoveka sve brže ističe, pa i sama mogućnost naseljavanja univerzuma. Po mnogim pokazateljima kapitalisti i naučnici su nepovratno uništili našu planetu, nostalgija zvezdanog puta je naličje takve stvarnosti.