LUBARDINA MOĆNA PRIČA: U Galeriji Doma Vojske Srbije danas se otvara izložba radova jednog od najvećih naših slikara

Ono što je Lubarda govorio o velikim majstorima, može se primeniti i na njegova dela, primećuje Jelena Knežević (u autorskom timu reprezentuje Medija centar "Odbrana"): "Ako je umetnost, onda su slike uvek žive, bez obzira na njihov istorijski okvir kada su napravljene, one probijaju istorijske granice, jer ljudska misao nema granice, badava ćemo ih mi uokviravati."

Među 1.500 dela najeminentnijih autora sa prostora nekadašnje Jugoslavije, u Umetničkoj zbirci Doma Vojske, Lubardinih osam zauzima izuzetno značajno mesto. Svrstana su u dve celine, međuratnu i posleratnu, od figuralnog, intimističkog do njemu svojstvenog, apstraktnog slikarstva. Prema rečima Kneževićeve "predstavljaju mali, ali važan segment za proučavanje i razumevanje umetnikovog opusa, vrlo često prevazilazeći kontekst prostora i vremena u kome su nastala, anticipirajući nadolazeće vrednosti".

Iz opusa umetničke kolekcije Legata Petra Lubarde na ovoj izložbi, prema rečima kustosa Dine Pavić, biće izloženo dvanaest radova nastalih u najrazličitijim tehnikama, među kojima je kuriozitet Aquarius (1971), iz serije zodijačkih znakova.

- Delo predstavlja direktnu umetnikovu impresiju nakon odgledane pozorišne predstave "Kosa" u Ateljeu 212 - objašnjava Pavićeva. - Danas kultna predstava, nastala kao spoj jugoslovenskog rokenrola i avangardnog pozorišta, našla je svoje mesto na platnu umetnika.

Ova istoričarka ističe i Lubardinu ulogu u formiranju specifičnog socijalističkog modernizma:

- Njegova umetnost je u svojoj tematici sažimala specifičnost geografskog podneblja, ideološki prihvatljive elemente nacionalne istorije i mitologije, a njegov izražajni jezik je bio na tragu poigravanja između realizma i apstrakcije - zaključuje Dina Pavić.

U fondu Muzeja Jugoslavije čuva se devet Lubardinih dela, od kojih se nijedno nije nalazilo u Titovoj rezidenciji u Užičkoj 15 u Beogradu, već su bila izložena u Muzeju "25. maj", ili su ostajala u depou. Takođe, nijednu sliku Lubarda nije lično poklonio Titu, već ih je predsednik dobijao od državno-partijskih tela i organizacija iz Srbije i Crne Gore.

- Kroz Lubardina dela iz fonda MJ može se pratiti njegovo posleratno stvaralaštvo i promene u njegovoj umetnosti - naglašava Ana Pavić, kustos Muzeja Jugoslavije, i to od socrealističkog patosa vidljivog u "Glavi borca", do "Predela", apstraktnog pejzaža, izloženog na njegovoj prvoj samostalnoj izložbi u galeriji ULUS-a na Terazijama, koja je označila kraj socrealističkog slikarstva.

SNIMCI SA "KOSOVSKIM BOJEM"

SARADNjA Petra Lubarde sa Domom JNA dokumentovana je još 1953, serijom snimaka tadašnjih fotografa Centralnog doma, nastalih u zgradi Izvršnog veća NR Srbije, danas Predsedništva Srbije, a na njima je prikazan Lubarda sa kompozicijom "Kosovski boj".

- Bila je to prva javna porudžbina, priprema kompozicije trajala je oko tri godine, a završena je 1953, kada je i osnovana Galerija Doma JNA - podseća Jelena Knežević, u katalogu za čiji je vizuelni identitet, kao i za dizajn izložbe bila zadužena Aleksandra Kapor iz Medija centra "Odbrana".

MEĐUNARODNI NASTUPI

POSLE raskola sa SSSR-om i nove kulturne politike, otvaranja prema Zapadu, Lubarda je bio najreprezentativnije što je Jugoslavija imala da pokaže, smatra Ana Panić iz Muzeja Jugoslavije. Već 1950. godine izlagao je na kolektivnoj izložbi u jugoslovenskom paviljonu u Veneciji. Usledila su izlaganja na Bijenalu u Sao Paulu 1953, Tokiju 1955, Briselu 1958. i ponovo Venecijanskom bijenalu 1960. godine, ali samostalno.