OLOVNA VREMENA: Marginalizacija Srba u Crnoj Gori sprovedena je na jedan sistemski i sa strane osmišljen način

Generalno rečeno, na skupu je iznešeno više usko povezanih dijagnoza društveno-političkog, kulturno-naučnog, socio-psihološkog, duhovnog, prirodno-naučnog i medicinskog života u ovom periodu.

Cilj naučnog skupa bio je cjelovito sagledavanje položaja srpskog naroda u crnogorskim "olovnim vremenima", kroz različite pristupe fenomenima surove autokratije u ovom periodu:

1) preotimanje i formalno-pravno ukidanje srpskog jezika,
2) izbacivanje srpskih autora iz obrazovnog sistema Crne Gore,
3) falsifikovanje i kreiranje lažne istorije Crne Gore,
4) obeskorjenjivanje i preuzimanje stranih matrica života i njihovo nasilno uvođenje u sve sistemske strukture društva,
5) kontinuirani pokušaj sistematskog urušavanja ugleda Srpske pravoslavne crkve kao istorijsko osnova državnosti Crne Gore,
6) raspolućivanje narodnog bića do granica samodestrukcije.

Sve navedeno sprovođeno je od strane "privatizovane države" sa jednim ciljem: da se na ovim prostorima, kopirajući neke ranije slične poduhvate uspostavi novi način mišljenja i življenja koji u antisrpstvu ima jedini zajednički imenilac.

Sve ovo je izvedeno radi promjene srpskog identiteta Crne Gore i radi stvaranja podaničkog mentaliteta koji je jednako zahtijevan u politici i u nauci, pa čak i u medicini.

Svaki oblik otpora bio je stigmatizovan po naslijeđenim i novostvorenim ideološkim kalupima koji su u jednom momentu ipak morali da se pokažu kao preuski. To razbijanje sistemskog antisrpskog programiranja društvenih odnosa desilo se kroz svenarodni, svjetski pokret i fenomen "Ne damo svetinje!", koji je pokazao dosad skrivenu snagu i energiju ovog naroda i još jednom potvrdio da se u kriznim vremenima Crna Gora kao država može održati u svom izvornom i autentičnom liku samo ukoliko sluša srca i um svog jedinog i istinskog sluge: Srpske pravoslavne crkve.

Osim naslovne sintagme skupa, u više referata kao određenja ovog trodecenijskog perioda istaknuti su: 1) razaranje svih pokretačkih i stvaralačkih potencijala, 2) imitacija kao osnovni oblik nametnutog društvenog odnošenja, 3) nasilno projektovano stvaranje "novog čovjeka" i "nove države". Taj vještački poduhvat se najjednostavnije da izraziti kroz Njegošev uvid u "sebezarobljavanju u tuđina", ovaj put globalnog ideološkog mehanizma u kome više ne postoji nikakav suverenitet čovjeka kao Hristolike ličnosti, niti naroda kao tvorca sopstvenog života. Iz tog razloga stvorena je lažna suprotstavljenost građanske i nacionalne države, usljed čega se stanje u Crnoj Gori u proteklom periodu može opisati i kao "mijenjačnica identiteta".

Ekonomska i kulturna marginalizacija Srba u Crnoj Gori provedena je na jedan sistemski i sa strane osmišljen način. Usljed toga, manipulacijom i fabrikovanjem laži, uz nedostatak hrabrosti da se istini pogleda u oči, vladajuća autokratija je težila da razaranjem srpske tradicije i istorije u Crnoj Gori dovede naše nacionalno i duhovno biće do stanja tabula rasa i tako nas pretvori u obične poslušnike i sredstva njihovog bogaćenja. Slični, skoro istoliki pokušaji dogodili su nam se u novijoj istoriji kada smo bili okupirani od strane spoljašnjeg neprijatelja u Prvom i Drugom svjetskom ratu. Nešto slično dogodilo nam se i u vremenu totalitarističkog sistema čije su "godine koje su pojeli skakavci" i "vunena vremena" prethodili "olovnim vremenima". U svemu tome, nije bilo dovoljno ubiti Boga u čovjeku, niti je bilo dovoljno "samo" ubiti Srbina u nama, već se u poslednje vrijeme radikalno radilo na tome kako ubiti samog čovjeka u nama.

Sve to je dovelo, što svako od nas može posvjedočiti, do nepomirljivih razlika, ne samo među nacionalnim identitetima, ili političkim strankama, ne samo u porodičnim i prijateljskim odnosima, već i do sukoba pojedinačnog čovjeka sa samim sobom, kroz sukob sa svojim precima i potomcima. Istaknuti pojedinci, koji su bili stožer odbrane i čuvanja izvornog srpskog identiteta naroda u Crnoj Gori, kakav je bio blaženopočivši Mitropolit Amfilohije, uradili su više nego sve crnogorske institucije, koje su po Ustavu i Zakonu bile zadužene da nas kao narod zaštite od sveprožimajuće diskriminacije.

Da bi se oduprli svemu tome, neophodneo je da svi nosioci odgovornosti za stanje srpskog naroda u Crnoj Gori nastave da se suprotstavljaju potiskivanju srpskog jezika, ćiriličnog pisma, srpske književnosti i hrišćanske duhovnosti, kao i da u predstojećem, nadamo se "postolovnom vremenu" udruže sve svoje snage i - zalažući se jedino za istinu i pravdu - demaskiraju postojeći poredak laži i nepravde.

Put ka tom vraćanju ka nama samima je dobro poznat i prisutan u nama. To je povratak ka principu sopstvenog istorijskog opstojanja i reazvijanja, a vezan je za svetosavsko-lazarevski Zavjet, dat jednom za vjeki vjekova i ponovljen na svetovasilijevskom Saboru.

Otuda, samo u tom istinskom susretu sa sopstvenom prošlošću možemo imati dovoljan motiv postignuća da i u svojoj budućnosti kroz zalog poslednje dvije godine budemo dostojanstveni i poštovani stanovnici ovih crnogorskih, hercegovačkih, primorskih, brdskih, raških prostora i svekolike zemlje. Afirmišući ono univerzalno u našoj kulturi i duhovnosti, jedino ćemo moći da prevladamo izmišljene i antagonizovane lokalne različitiosti i sebe uzdignemo do stanja u kome će nam fizičko, duhovno i socijalno blagostanje biti kičma našeg daljeg istorijskog postojanja. To je moguće jedino ukoliko se sastajemo i sa čovjekom kao i sa Bogom - licem u lice, u zajednici.

(Deklaracija koju su usvojili učesnici naučnog skupa "Olovna vremena" u Crnoj Gori (1999-2000) - uzroci i posljedice",
u Herceg Novom, 22 - 23. 10. 2021.)