OTISCI GRADOVA OSTALI ZA ISTORIJU: Većina grafika sa izložbe, koja se sutra otvara u Narodnom muzeju, prvi put u javnosti

To je jedan od razloga što je za novu izložbu Narodnog muzeja - "Gradovi: izvestan pogled", autorka Dragana Kovačić, muzejska savetnica i kustoskinja Zbirke crteža i grafika stranih umetnika, izabrala grafike sa urbanim motivima, nastale od 17. do 20. veka. Dela pripadaju zbirci ove naše nacionalne insitucije, a većina njih će sutra, od 18 časova, kada postavku svečano bude otvorila Danica Prodanović, prvi put biti u javnosti, u dve prostorije Kabineta grafike.

Izložba prikazuje grad kao ključno mesto u kojem su se razvijale moderna kultura i umetnost. Govoreći o prvim pojavama ovog motiva u likovnim delima, s kraja 16. veka u nizozemskoj grafici i slikarstvu, autorka izložbe naglašava kako je grad iz zadnjeg plana dospeo u prvi, u holandskom pejzažnom slikarstvu i grafici, vek kasnije.

- Vrlo često radile su se mape grafika po porudžbinama, sa prikazima gradova sa određenog geografskog područja, što je imalo dobar odjek kod publike - objašnjava Dragana Kovačić, dodajući da je za tu masovnu produkciju bila korišćena tehnika čelikorez.

Najstarija grafika na izložbi je iz 1760. godine i prikazuje Palatu "Lihtenštajn" u Beču, u jednoj posebnoj perspektivi, a iz prve polovine 19. veka tu su i "Pogled na Kremlj" i "Dvorac Petrovski" Šarla Brokea i "Pogled na Frajburg" Fridriha Vebera. Razvoj prikaza gradova, dalje kroz 19. vek, predstavljen je radovima baziranim na ličnom doživljaju prostora i novoj upotrebi tehnike:

- Grad se posmatra kao fenomen, kroz svoje ulice i stanovnike - nastavalja kustoskinja.

- Ti prizori nisu nužno lepi, već sa naglašenim egzistencijalnim problemima, osećajem teskobe i ličnog emotivnog doživljaja. Tu atmosferu je doneo sam grad, koji se, van likovne umetnosti menjao, postajući mesto života gomile, koje je menjalo identitet pojedinca. Sve je bilo pod presijom zarade, potrošnje...

I likovni stil i jezik su se u drugoj polovini 19. veka preobražavali, u upotrebu je ponovo ušao bakropis, koji omogućava slobodu crtanja. Druga soba Kabineta grafike, posvećena je delima u čijem su fokusu ljudi u gradu, ali i njegova predgrađa, rečne obale, pijace, industrijalizacija koja počinje da ih zagađuje... Izložba obuhvata 48 radova i 36 umetnika, među kojima je najslavniji Džejms Ensor. On je zastupljen delom "Smrt nad gradom".

Na postavci, koja će biti otvorena do 19. decembra su grafike koje je Narodni muzej dobio na poklon.

ZEMUN I BEOGRAD

JEDNA do druge, na izložbi su postavljene grafike iz istog perioda: "Pogled na Zemun" nepoznatog autora i "Izgled Beograda sa savske strane", Jozefa Vajkselgertnera:

- Upravo na toj litografiji nastaloj u Beču, čiji autor je Austrijanac, prepoznaje se tipična matrica, u kojoj se vidi grad u daljini - objašnjava autorka izložbe.