ISUKANA UBOJITA PERA: Kompanija "Novosti" raspisala je 54. konkurs za najbolju novinsku karikaturu "Pjer"

Finale konkursa, na kome "Novosti" istrajavaju više od pet decenija, prošle godine pomereno je sa tradicionalnog decembarskog termina, na oktobar, kako bi se priključio svojevrsnom festivalu u čast godišnjice osnivanja našeg lista - 16. oktobra. U toj nedelji planirano je i otvaranje izložbe sa najuspešnijim radovima, kao i svečana dodela zlatnog, srebrnog i bronzanog "Pjera", nagrade za najbolju portret-karikaturu "Ranko Guzina" i priznanja najboljem mladom karikaturisti (srednjoškolcu ili studentu).

SVAKE godine više stotina karikatura prijavi se za jedan od najstarijih i najuglednijih konkursa u ovoj oblasti. Da bi dospeli uopšte u konkurenciju za nagradu i pred žiri, radovi prolaze prethodnu selekciju, koja podrazumeva visoke kriterijume, jer uži izbor obezbeđuje predstavljanje na izložbi i u katalogu. Za odličja se tako bore samo najbolji od najboljih.

Takmičenje najubojitijih, najbritkijih, najduhovitijih karikatura ustanovili su 1967. godine legendarni Slobodan Glumac, glavni urednik "Večernjih novosti" i karikaturista Dragan Savić. Ime su dali po slavnom pseudonimu Pjer, koji je Križanić, rođen u Glini 1890, koristio od prvih objavljenih radova protiv austrougarske politike, u zagrebačkom satiričnom časopisu "Koprive", 1908. Posle Prvog svetskog rata, iz Zagreba se preselio u Beograd, gde je umro 1962. godine.

Spisak karikaturista koji su se ovenčali "Pjerovim" priznanjima je impresivan. Sumiranje rezultata koje je do sada imao ovaj konkurs, zato predstavlja i sažetu istoriju jugoslovenske i srpske karikature. Na njemu je apsolutni rekorder karikaturista našeg lista u penziji - Tošo Borković, koji je nagradu "Zlatni Pjer" osvojio čak pet puta! A tu su i Dragan Savić, Ivo Kušanić, Sunčica Božinovska, Zoran Jovanović, Ranko Guzina, Jugoslav Vlahović, Špiro Radulović, Nedeljko Ubović, Aleksandar Blatnik, Dušan Ludvig, Dušan Petričić, Predrag Koraksić, Muhamed Đerlek, Dragan Rumenčić, Jovan Prokopljević, Luka Lagator, Gane Milanović, Milanko Kaličanin, Jovo Škomac, Goran Divac, Zoran Petrović i mnoga druga zlatna pera.

A JOŠ od samog starta velika pažnja poklanjala se sastavu žirija koji vrednuje ostvarenja karikaturista. Za članove su birani akademici, pisci, slikari, glumci, a pre svih, satiričari i karikaturisti. Na prvom konkursu, žiriju je predsedavao slavni pesnik nadrealista Aleksandar Vučo, a članovi su bili glumci Viktor Starčić i Mira Stupica, akademik Pavle Savić, slikar Sabahudin Hodžić, oslobodilac Beograda Peko Dapčević... Priznanje su dodelili slovenačkom autoru Albinu Rogelju. Na njegovoj karikaturi bio je prikazan osmerac, u kome sedmoro kormilari, a jedan vesla, što je bila nedvosmislena aluzija na političku situaciju, tačnije usklađivanje vlasti u tadašnjih osam jedinica vlasti - šest republika i dve pokrajine. Bila je to odvažna i hrabra odluka žirija.

Potom su se u "Pjerovom" žiriju smenjivali Branko Ćopić, Dušan Vukotić, Vladimir Bulatović Vib, Dušan Matić, Danilo Kiš, Igor Mandić, Olja Ivanjicki, Miljenko Smoje, profesor Radomir Lukić, Mika Antić, Vojo Stanić, Ljubivoje Ršumović, Jovan Ćirilov, Duško Trifunović, Zuko Džumhur, koji je i žirirao i osvajao nagrade. O najboljima su odlučivali i Gordan Mihić, Predrag Matvejević, Boro Drašković, Aleksandar Popović, Slobodan Mašić, Milovan Vitezović, Dušan Kovačević, Bogdan Kršić, Petar Kralj, Caja Radojčić, Emir Kusturica, Siniša Kovačević, Ljubomir Simović, Dragoslav Mihailović...

ANDRIĆ: SNAGA I RAVNOTEŽA DUHA

NIJE laka stvar ni mali napor ni neznatna žrtva gledati celog veka ljude i svet oko sebe očima karikaturiste - napisao je Ivo Andrić, povodom konkursa "Pjer". - Moći tako videti i umeti tako prikazati društvo i čoveka u njemu, a ne podleći profesionalnoj deformaciji, ne pasti u pesimizam i negaciju, ne otuđiti se od sveta i ljudi, to pokazuje veliku latentnu snagu i ravnotežu duha, urođenu blagorodnost i čistotu.

ŠKOLA POD VEDRIM NEBOM

O NAŠEM uglednom konkursu za najbolju karikaturu "Pjer" svojevremeno je pisao i putopisac, filmski i televizijski scenarista, pozorišni scenograf, kostimograf, slikar, likovni kritičar i karikaturista Zuko Džumhur:

- U vreme kad je "Pjer" počinjao, jedva su se na prste mogli nabrojati umetnici čije je osnovno interesovanje bilo okrenuto prema karikaturi. Pjer bi bio srećan da zna kako je danas veliki broj đaka njegove škole pod vedrim nebom.