POGLED ISKOSA: U potrazi za idealnom formom
DO 30. oktobra u Prodajnoj galeriji "Beograd" trajala je izložba novih radova Željke Momirov (Novi Sad, 1962). Povod za ovaj tekst širi je od same izložbe, ista Galerija izdavač je monografije te umetnice, pod višeznačnim naslovom "Željka Momirov".
Željka Momirov "Pod lupom", Foto Privatna arhiva
Pod lupom". Knjiga je objavljena onako kako treba raditi, da obeleži izvestan deo pređenog stvaralačkog puta a ne da bude epitaf. Zato u njoj nisu predstavljena dela pre 2000. godine, nema odličnih, "totemskih skulptura" (nazovimo ih tako), već samo ostvarenja nastalih između 2000. i 2022. godine. Reč je o umetnici koja je pre svega vajarka a čija dela postepeno ulaze u aktuelnu estetiku vizuelne umetnosti instalacije, videa i umetničke fotografije. Težište je ipak na objektnoj umetnosti, na umetničkom predmetu i višedecenijskoj potrazi za idealnom formom u raznim vidovima. Tako poglavlja monografije čine prikazi celina kao što su "Umetnički radovi 2000-2022", "Skulptura u javnom prostoru 2000-2022" i "Crteži iz serije "Uglovi mojih ulica".
Javnosti se predaje na uvid uzorna monografija, koja može da bude primer i za druge.
Srednji kvadratni format, prilagođen ruci i biblioteci, mek povez, 220 strana, tekstovi čija dužina ne opterećuje čitaoca, dvojezično srpsko-englesko izdanje i pristojan svedeni dizajn koji odgovara predstavljenom sadržaju, čine je privlačnim modelom za izradu i drugih knjiga o umetnosti. Tekstovi su kvalitetni, počev od glavnog Dragice Vuković do pratećih, pisanih i drugim povodima Jerka Denegrija, Jovana Despotovića i Save Stepanova. Oni ne samo da prate ovakve vidove estetizovane avangarde već mogu i dubinski da ih razumeju. Željka Momirov izbegava estetiku ružnog, nakaznog i mekog satanizma u koju često tone aktuelna scena, ne bavi se nađenim predmetom niti poseže za đubrištem kao nekolicina istaknutih umetnika sa beogradske scene. Pomišljamo u tom smislu i na Donalda Kaspita koji je objavio knjigu protiv struje - o lepom u avangardi.
Istražujući dignitet umetničkog predmeta i pored izvesne hladne pojavnosti, nazovimo je i strogošću, minimalizmom izraza, ona uvodi i ostvarenja krajnje intimnog sazvučja, fotografije i intervencije u prostoru posvećene njenoj baki, omiljenoj iz perioda detinjstva. Ostaju samo sećanja a ona ih vizuelno tematizuje.
Ova profesorka na Akademiji likovnih umetnosti u Trebinju ima u svojoj generaciji najimpresivniju biografiju samostalnih i grupnih izložbi, radova u kolekcijama muzeja i galerija, skulptura u javnom prostoru, nagrada i priznanja, učešća na likovnim kolonijama, simpozijumima i radionicama, TV dugometražnim emisijama, predavanjima, enciklopedijskim izdanjima i monografijama. U odnosu na svoj značaj, najbolje predstavljen u biobibliografskom delu ove monografije, Željka Momirov nije dovoljno poput drugih umetnika zastupljena u državnim projektima kulture, kao što su otkupi dela i predstavljanje u inostranstvu.