BOR PRIMA SVE VIŠE: Zbog promene metodologije značajno drugačiji redosled gradova po primanjima

Beočin je u junu 2006. bio apsolutni rekorder po visini plate. Dok je republički prosek iznosio 21.777 dinara, njihov je bio više od dva puta veći - 49.418 dinara. Danas građani Beočina, sa primanjima od 54.714 dinara, ne stižu ni do zvaničkog proseka. Zahvaljujući privatizaciji ili nečemu trećem, beži im za više od 10.000 dinara. U takvoj situaciji su pre 15 godina bili radnici u Boru, sa platom od 17.286 dinara. Borani danas zarađuju 76.410 i posle Beograđana su najplaćeniji.

Smederevo je tog leta 2006. bilo drugo po platama u Srbiji. Zarađivali su po 35.710 dinara. Danas im republički prosek beži za oko 4.000 dinara. Pre 15 godina zaposleni u prestonici su bili treći na listi, sa platom za oko četvrtinu većom od republičkog zbira. Danas su, sa primanjima od 80.622 dinara, prvi u zemlji. Apatin koji je nekad bio četvrti, danas je sa platom od 57.124 dinara ispod proseka. U takvoj situaciji je pre 15 godina bio Majdanpek, primanja su u ovom gradu iznosila 17.890 dinara. Danas primaju oko 66.923 dinara i osmi su.

Nekoliko je faktora uticalo na drastično drugačiji rezultat pojedinih lokalnih samouprava. Pre svega, statistika je 2018. godine promenila metodogologiju. U zbir sada ulaze svi koji zvanično primaju plate, ali njihova primanja se vode prema opštini u kojoj žive, a ne u kojoj rade.

- Prema staroj metodologiji podatke o platama su popunjavali i slali najveći poslodavci u opštini - objašnjava Dragan Gligorić, rukovodilac Odeljenja za budžet i finansije Beočina.

- U našem slučaju, to je radila cementara, sama opština i još nekoliko preduzeća. Slao se ukupan iznos isplaćen za plate i broj radnika. Nova metodologija uključuje sve zaposlene i mnogo je tačnija. Mi smo nekada bili među prvih pet, a sada smo ispod republičkog proseka, na nivou Trgovišta. Drugi razlog je i što se sada plate vode po mestu boravka zaposlenog. Najplaćeniji u beočinskoj cementari su verovatno prijavljeni u Novom Sadu i Beogradu i sada dižu njihov prosek. Ali to je i istinitije. Ti ljudi novac troše tamo gde žive.

U pojedinim slučajevima plate su povećane sa dolaskom novih investicija. Ekonomista Ivan Nikolić objašnjava da, gledano po regionima, nije došlo do značajnijih pomeranja. Jedino su se nerazvijene opštine približile zvaničnom proseku.

- U slučaju Bora jasno je da su plate veće posle dolaska Kineza i "Ziđina". Rezultat je nove proizvodnje i boljeg upravljanja - kaže Nikolić.

- Ranije je dobar deo zaposlenih bio u sivoj zoni. Sada se i te isplate evidentiraju i to je uticalo da se slika promeni. Ako gledamo po regionima, nije bilo većih pomeranja.

Nerazvijene opštine su se sa 85 odsto proseka, popele na oko 88 odsto. Drugi su vrlo stabilni. Teško je porediti plate, jer se promenila metodologija. Rast plata u nerazvijenim delovima je i zbog dolaska investicija. Prosečna zarada nije pokazatelj razvijenosti.

POSLEDICE

PROSEČNA plata u Beočinu, iz vremena kada je bila znatno veća, i danas kroji sudbinu ove opštine u rangiranju po razvijenosti. Beočin spada u grupu najrazvijenijih, iako verovatno više ne ispunjava te uslove.

- Prosečna plata je najznačajniji kriterijum za rangiranje po metodologiji iz 2016. - objašnjava Dragan Gligorić.

- Ta metodologija, međutim, do danas nije primenjena. Mi smo zbog toga, za pet godina, oštećeni za dva godišnja budžeta. Realno pripadamo trećoj grupi po razvijenosti.

SURČIN "SKLIZNUO"

PRIMER beogradske opštine Surčin prilično slikovito pokazuje kako je promena metodologije u pojednim mestima uticala na rezultat. U Surčinu je pre 15 godina plata bila sigurno 80 odsto veća od zvaničnog proseka i najveća u prestonici. Danas u Surčinu zarađuju 57.311 dinara, najmanje u Beogradu. Prosek ove opštine nekada su povećavale zarade zaposlenih na Beogaradskom aerodromu. Danas oni povećavaju prosek opština u kojima stanuju.