OTKRIĆE ARHEOLOGA: Kod Petrove crkve u Rasu ostaci drevnog zdanja, novčići stari 500 godina i dvadesetak grobova (FOTO)
TOKOM zaštitnih arheoloških ispitivanja u porti Crkve Svetih apostola Petra i Pavla kod Novog Pazara, u narodu poznate kao Petrova crkva, pronađeni su ostaci, za sada nepoznatog objekta, novčići iz 16. i 17. veka, kao i dvadesetak grobova.
Foto: N. Kočović
Istraživanja koja već traju nekoliko dana sprovodi Muzej "Ras", a pre nego što se, kao što je predviđeno, u tom delu porte podignu drugi objekti. Pored lokalnih arheologa, u istraživanju učestvuju i stručnjaci sa Arheološkog instituta iz Beograda i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture.
- Nakon iskopavanja šuta i drugih materijala koji su tu odlagani tokom obnove crkve u 18. i 19. veku, došli smo do nivoa srednjeg veka gde smo otkrili ostatke jednog objekta. Uhvatili smo njegove gabarite, ali za sada nemamo precizne podatke o kakvoj građevini se radi, kada je izgrađena i kada je prestala da postoji. To ćemo preciznije znati kada obradimo pokretan arheološki materijal - priča arheolog Muzeja "Ras" Vladan Vidosavljević.
Prilikom iskopavanja pronađeno je i dvadesetak grobova, što i ne čudi jer se tokom vekova porta Petrove crkve koristila i kao groblje. Otkriven je i jedan nadgrobni spomenik koji pripada nepoznatom igumanu manastira Studenica.
- Pronašli smo i drugi arheološki materijal, keramiku, ali i osmanske i novčiće kovane u Austrougarskoj monarhiji tokom 16. i 17. veka. Probušeni su, što znači da su bili dugo korišćeni pre nego što su završili u šutu. Uzimamo i uzorke zemlje kako bismo saznali da li su postojale neke specifične biljke ili žitarice koje su korišćene u ishrani u srednjem veku - kaže Uglješa Vojvodić sa Arheološkog instituta.
Direktor Muzeja "Ras" Fuad Baćićanin rekao je da je ovo četvrto veliko arheološko istraživanje porte Petrove crkve, ali i prvo koju ta ustanova realizuje samostalno.
- Ovo je samo jedan u nizu značajnih projekata koje realizujemo u poslednje vreme, ali i dokaz da imamo stručne ljude za tako velike poduhvate. Imamo i podršku drugih institucija, ovde sa nama su arheolozi i stručnjaci sa Arheološkog instituta i iz Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, koji će nam pomagati i vršiti nadzor - poručio je Baćićanin.
NAJSTARIJI SPOMENIK CRKVENE ARHITEKTURE U SRBIJI
PETROVA crkva je najstariji spomenik crkvene arhitekture u Srbiji i bila je sedište raške episkopije. Najverovatnije je podignuta u 8. veku, a verovatnije je i starijeg datuma jer je pre nje na tom mestu bio objekat ranohrišćanske kulture.
U njoj je po pravoslavnim običajima kršten, a kasnije i zamonašen Stefan Nemanja, rodonačelnik dinastije Nemanjića i osnivač srednjovekovne srpske države.
Prvo veliko arheološko istraživanje na ovom lokalitetu obavio je Narodni muzej od 1956. do 1962. godine, a kasnije su ispitivanja vršili Arhitektonski fakultet iz Beograda (1984 - 1988) i Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva tokom 2004. godine.
- Nažalost, svi najvredniji artefakti otkriveni tokom tih istraživanja su odneti iz Novog Pazara i nijedan se ne čuva u našem muzeju - dodaje Baćićanin.