PROBOJ SREMSKOG FRONTA - 76 GODINA KASNIJE: Hitler naredio da se granica NDH brani kao da je Nemačka (FOTO)

Oslobađajući pedalj po pedalj Beograda zajedno sa Crvenom armijom u jesen 1944, mnogi jugoslovenski partizani su se nadali da će im ovo biti poslednje borbe u Drugom svetskom ratu, pred dugo očekivani mir.

Odlaganje pušaka i iznošenih uniformi ipak je moralo da sačeka još nekoliko meseci jer se žurilo dalje po slobodu, ovog puta na bojišta u Sremu.

Tako su tri dana posle oslobođenja glavnog grada, 23. oktobra 1944. godine započete "najteže i najduže" borbe protiv nemačkih nacista i ustaša i domobrana Nezavisne države Hrvatske (NDH) - na Sremskom frontu.

- Nije to bio jedinstven front, već jedna linija položaja koja je išla, grubo rečeno, od Beograda do Vinkovaca - govori doktor Predrag Bajić, viši kustos-istoričar Muzeja Vojvodine.

Borbe su se odvijale na prostoru koji je, dodaje, ograničen Dunavom i delom Fruške gore na severu i Savom na jugu, a trajale su 172 dana, sa dužim i kraćim prekidima.

Okončane su 12. aprila 1945. konačnim probojem Sremskog fronta oko današnje granice Srbije i Hrvatske, čime su otpočele "završne operacije" oslobođenja Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.

Zašto su se vodile bitke na Sremskom frontu?

Sremski front su formirale nemačke jedinice koje su se povukle iz Beograda i one sa područja Slavonije i okolnih delova pod komandom Druge oklopne armije.

Procenivši opasnost koja im je pretila od nadiranja snaga Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (NOVJ) i Crvene armije, Nemci su već krajem septembra i početkom oktobra počeli izgradnju odbrambenih položaja u Sremu.

Uspostavljeno je sedam odbrambenih linija, od istoka, ka zapadu, koje su imale šifrovane nazive - braon, zelena, žuta, crna, crvena, Nibelunška i još jedna zelena linija.

Borbe na Sremskom frontu počinju napadima na prvu, braon liniju odbrane na kanalu Jarčina, tridesetak kilometara od Beograda.

Međutim, glavni položaj nemačke odbrane, ističe Bajić, bio je na šestoj - Nibelunškoj liniji, koja se od Bosuta do Dunava protezala u dva reda, uz današnju granicu Srbije i Hrvatske.

- To je bila kontinuirana borba jer je Hitler naredio da se granica NDH brani kao granica Nemačke - objašnjava istoričar.

Dodaje da su glavni razlozi ovakve odbrane položaja u Jugoslaviji bila nalazišta nafte na jugozapadu Mađarske, oko Velike Kanjiže i susednih mesta.

- To su bila poslednja naftonosna polja koja su ostala Nemcima pošto su izgubili ona u Rumuniji i davno na Kavkazu.

- Branjenje te zone bilo od vitalnog interesa za čitav Treći rajh, tu nije bilo pomeranja ni stope - tvrdi Bajić.

Smatra da je zbog toga teza domaće "revizionističke istoriografije" o tome da je "napadana vojska koja se povlačila - apsolutno netačna".

- Nemci od Beograda do Vinkovaca nisu ni jedan položaj, ni jedan rov, ni jednu potpornu tačku napustili bez borbe.

(Bi-Bi-Si na srpskom)