ISTORIJSKI DODATAK - PARTNERSTVO KRATKOG DAHA: Kako je izgledala saradnja Srpskog kulturnog kluba i Komunističke partije Jugoslavije
NEPOZNATI dokument iz fondova Arhiva Jugoslavije, Nacrt sporazuma između KP Jugoslavije i predstavnika Srpskog kulturnog kluba, potvrđuje, još jednom, kako je na mapi naše istorije 20. veka i dalje mnogo neistraženih polja, koja prosto vape da na njima vredni istraživači zaoru prve brazde i svoja saznanja dovedu u vezu i uklope u širi mozaik ranijih istoriografskih saznanja.
Slobodan Jovanović, Tito, Milan Gorkić i Dragiša Vasić
Uspostavljanje kontakata između komunista i srpske nacionalne elite još je dometu pretpostavki i predstavlja „belu mrlju“ naše međuratne prošlovekovne istorije. Rad na rasvetljavanju ove oblasti, svakako zadire u složene odnose koji su krajem tridesetih godina vladali među strankama, pokretima i uticajnim pojedincima na tadašnjoj političkoj sceni.
Prva Jugoslavija, uz to, bila je u fokusu gotovo svih velikih sila, pa je i njihov uticaj na ovdašnje prilike bio prvorazredan. Detalji ove saradnje, ali i brojnih drugih kanala komunikacije iz tog vremena mogli bi da se pronađu u još nedovoljno proučenim arhivama u Beču, Berlinu, Londonu, Rimu i Moskvi.
MEĐUTIM, poznato je da Komunistička partija Jugoslavije, posle Sedmog kongresa Kominterne, na kome je Milan Gorkić, generalni sekretar KPJ, održao referat, a Josip Broz kao delegat sedeo u 28. redu Sale sindikata u Moskvi, menja odnos prema integritetu Jugoslavije i počinje da se približava i strankama i pokretima građanske orijentacije.
U to vreme na političku pozornicu stupa Srpski kulturni klub čiji lideri su smatrali da bez jake jugoslovenske države nema samostalnog opstanka, a još manje napretka ni Srbima, ni Hrvatima, ni Slovencima. Ratne okolnosti u Evropi nalagale su, po njihovom mišljenju, „prikupljanje svih nacionalnih snaga“.
Slobodan Jovanović, neprikosnovena ličnost SKK, bio je čovek sa brojenim kontaktima i poznanstvima, koje je obilato koristio u svom javnom delovanju. Jedan od njih je bio i prvi čovek jugoslovenskih komunista Milan Gorkić, koji je uprkos ideološkim razlikama negovao dobre odnose sa predstavnicima srpske kulturne i političke elite. Dokument o saradnji KPJ i SKK
Javnosti nepoznati Nacrt sporazuma između KP Jugoslavije i Srpskog kulturnoh kluba, koji objavljuju ,,Novosti“ u ovom "Istorijskom dodatku", nesumnjivo je bio rezultat pomenutih aktivnosti Milana Gorkića i njegovih veza sa Slobodanom Jovanovićem, Dragišom Vasićem i Mladenom Žujovićem.
Ironijom sudbine, Gorkić će biti taj koji će u sumanutim moskovskim čistkama, u staljinističkoj kampanji protiv “trockističkih i buharinovskih hijena” i “neprijatelja naroda” svih fela, glavom platiti ceh za kontakte sa srpskom elitom.