JOŠ 130 ŽRTAVA POKOLJA U VELICI? Bliži se kraj sakupljanju podataka o ubijenima u najvećem zločinu u Crnoj Gori u Drugom svetskom ratu
U GENOCIDU u Velici, 28. jula 1944. godine, na zverski način je za nekoliko sati umoreno je 585 žena, dece i staraca!
Internirani zarobljenici / Foto Tim za utvrđivanje istine o genocidu
Za još 130 osoba prikupljamo podatke da li su ubijeni tog, ili pak dan ranije ili kasnije posle zločina koji je ostao zapisan u istoriji beščašća. Pokolj Srba i Crnogoraca u ovom selu pod Čakorom, u opštini Plav, tokom operacije "Draufgenger" kojom je komandovao August Šmithuber, počinili su pripadnici nacističkih SS divizija "Princ Eugen" i "Skenderbeg", potpomognuti vulnetarima i balistima iz Rugove, albanskom milicijom iz Plava i Gusinja, njih oko 1.000, i muslimanskom milicijom sa područja Bihora, uglavnom iz Petnjice i okoline. Posle višegodišnjeg istraživačkog rada, prikupljanja, provere i upoređivanja podataka o stradalima, 28. jula, objavićemo knjigu sa podacima nevino likvidiranih, njihovo ime i prezime, uz pol i starost.
UBIJALI I NEROĐENU DECU
TIM za utvrđivanje istine o genocidu u Velici utvrdio je da je ubijeno 347 osoba ženskog i 164 muškog pola, dok za osam žrtava nedostaju podaci o polu.
- Ubijeno je devet žena u poodmakloj trudnoći. Posleratnim iskopavanjima kostiju, utvrđeno je da je jedna od njih nosila blizance. Svirepo su, bacanjem uvis i dočekivanjem na bajonete, vešanjem na šljive i odsecanjem udova, paljenjem u kućama ubijena 23 deteta uzrasta do godinu dana, 48 nije bilo navršilo pet godina, a još 58 njih imalo je do 10 godina!
Mališana do 15 godina likvidirano je 34. Nacisti su likvidirali i 23 momčića do 18 godina, a nešto starijih, onih do 20 godina ubijeno je 21. Ubijali su i starce od 70 godina, njih čak 30, ali i 14 starina do 80 leta. Nisu bila pošteđena ni četiri starca od 90 godina...
Teraanje plena posle pogroma / Foto Tim za utvrđivanje istine o genocidu
Ovo, ekskluzivno za "Novosti", kaže Ljubiša Paunović, šef Tima za utvrđivanje istine o genocidu u Velici, najvećem zločinu u Crnoj Gori tokom Drugog svetskog rata, koji su počinili nemački fašisti, balisti i njihovi saradnici. Objašnjava i da je u genocidu stradao 521 žitelj Velike i 36 Veličana iz Metohije koji su se pred terorom balista ranije sklonili u zavičaj. August Šmithuber / Foto Tim za utvrđivanje istine o genocidu
- Ne znamo, zasada da li ih je bilo više, ali nećemo da manipulišemo brojkama. Interesuje nas istina. Ovom spisku nismo dodali još 130 stradalih, jer nismo utvrdili da li su stradali tog dana, dan ranije ili dan kasnije posle ovog užasa - kaže Paunović, čiji tim je formiran po blagoslovu episkopa budimljansko-nikšićkog Joanikija, administratora Mitropolije crnogorsko-primorske.
Fašisti posle ubistava odneli sve što su mogli, pa i stoku / Foto Tim za utvrđivanje istine o genocidu
Paunović kaže i da je bio sveti zadatak da se raspoloživa imena žrtava u svakom bratstvu provere i dopune, kako bi se sačinio što je moguće precizniji spisak veličkih velikomučenika, koje je Srpska pravoslavna crkva pribrojila svetima.
FOTOGRAFIJE
ČLANOVI Tima pribavili su oko 350 fotografija koje svedoče o genocidu u Velici. "Novostima" su ustupljene neke od njih i danas ih prvi put objavljujemo.
- Oko 100 fotografija, koje dosad niko nije niko objavio, biće predstavljene javnosti 28. jula ove godine u Velici.
Potvrđena je njihova autentičnost, a neke od njih smo morali da kupimo. Raspolažamo saznanjima da su nacistički oficiri napravili još stotinak fotografija. Do nekih ćemo sigurno tek doći - kaže Paunović.
Nemački nacisti / Foto Tim za utvrđivanje istine o genocidu
- Spisak je nastao saradnjom sa naučnim ustanovima i pojedincima iz Crne Gore, Srbije, Izraela i još nekoliko zemalja, kao i korišćenjem naučnih metoda: ukrštanjem podataka i imena sa svih dosadašnjih popisa žrtava, koji su bili dostupni članovima tima, kao i izjava koje su svedoci dali članovima tima. Pored svakog imena, naveden je izvor odakle je preuzeto, bez ikakvih izmena. Ukoliko se ime nalazi na više spiskova, svaki je naveden pored imena. Neka imena, kako je i navedeno u radnoj svesci, potrebno je dodatno proveriti zato što postoji podatak da su ti ljudi stradali u drugom periodu rata, a nalaze se na nekim spiskoviima žrtava genocida u Velici - kažu iz Tima koji je za ovo utvrđivanje imena ubijenih koristio svedočenja, izjave i druga dokumenta o ovom zločinu iz Arhiva Jugoslavije u Beogradu, potom one date Zemaljskoj komisiji za preispitivanje zločina okupatora i njegovih pomagača, kao i izjave preživelih i njihovih potomaka date Timu za utvrđivanje istine o genocidu u Velici. Osim toga, korišćena je dokumentacija Muzeja žrtava genocida u Beogradu, spisak žrtava sa spomenika na Čakoru, u Polju - Gornja Ržanica, sa spomen-ploče na školi u Gornjoj Ržanici, dokumenata 21. SS divizije "Skenderbeg", i brojna literatura.