SVEŠTENICI POČIVALI U TRNJU: Na Starom groblju u Kruševcu spasena tri nadgrobna spomenika znamenitih Srba (FOTO)
TRI nadgrobna spomenika na Starom groblju u Kruševcu spasena su na inicijativu Crkve Lazarice i uz blagoslov episkopa kruševačkog Davida.
Foto S. Babović
Kako saznajemo, među njima je i grob čuvenog Ilariona Vesića (1852-1906), jednog od najpoznatijih rektora Prizrenske bogoslovije i direktora Gimnazije u Skoplju. Ove subote, starešina Crkve Lazarica Željko Marković održao je pomen, prvi posle ko zna koliko decenija. "Novosti" su bile prisutne ovom činu.
Do juče zarasli u travu i mahovinu do te mere da im se skoro nije moglo ni prići, sa oštećenim natpisima i fotografijama, ovi nadgrobni spomenici bili su sasvim zaboravljeni. Da ovi slavni ljudi počivaju na Starom groblju malo ko je znao.
- Obnovili smo tri spomenika, očistili ih, popravili, a slova su ponovo pozlaćena. To je način na koji moramo da se ophodimo prema značajnim ljudima ne samo za našu crkvu, već i za ceo Kruševac - predočava Željko Marković, starešina Crkve Lazarica.
- Nažalost, ti izuzetni ljudi ovde nemaju potomke koji bi brinuli o grobnim mestima i spomenicima. Osetili smo moralnu i duhovnu obavezu da to mi učinimo.
Ilarion Vesić rođen je u Pepeljevcu, a nakon završene manastirske škole u Veluću i Ljubostinji, bio je parohijski sveštenik 16 godina. Nakon smrti supruge 1877, odlazi na Kijevsku duhovnu akademiju. Rektor Prizrenske bogoslovije bio je od 1891. do 1896. godine. Nakon obavljanja direktorske funkcije u Skoplju, postaje iguman manastira Rakovica. Radio je i kao profesor u Prizrenu i bio toliko uspešan crkveni pedagog da je dobio Orden Svetoga Save trećeg stepena i Srebrnu medalju Miloša Velikog.
- Po povratku u Kruševac 1901. podigao je kuću kod autobuske stanice i u njoj je živeo sve do 1906. godine - priča sagovornik "Novosti".
- Nadam se da će sada učenici Prizrenske bogoslovije dolaziti da posećuju grob svog velikog učitelja i rektora.
TURCI NISU SMELI DA JE RUŠE
CRKVA Lazarica podignuta je u slavu rođenja despota Stefana Lazarevića. U unutrašnjosti ove bogomolje je ikonostas koju su pripadnici Ohridske škole radili 1844. godine. Prvo zvono u oslobođenoj Srbiji koje nas i danas služi u Lazarici, poklon je vožda Karađorđa iz 1812. Lazarica zauzima centralno mesto u ostacima Lazarevog grada. Turci je nisu nikada srušili, ni pretvorili u džamiju, što je bila sudbina mnogih pravoslavnih hramova.
U potrazi za oštećenim spomenicima crkvenih velikodostojnika, kruševački sveštenici došli su do još dva vrlo značajna. Spomenik protojereju Sibinu Đoriću (1858-1901) i jereju Spasoju Tomiću (1858-1918). Obojica su bili parosi lazaričke crkve i smatraju se jednima od najvećih besednika ovdašnje crkvene prakse.
- Prota Đorić je bio paroh naše crkve od 1858. do 1901. godine, a prethodno je službovao kao učitelj u Svileuvi, Jagodini, Medveđi, službovao je u Trsteniku, Kraljevu, gde je bio i sekretar duhovnog suda Žičke konzistorije - kaže starešina Crkve Lazarica.
- Kao nepodoban za političke prilike, međutim, nakon penzionsanja dolazi u 4. kruševačku parohiju i tu zaista čini čuda: bio je među osnivačima Ženske radničke škole, pokreće prvi crkveni časopis u Kruševcu "Žiča" 1889. godine.
GROBLjE U PORTI LAZARICE
SVE do 1864. godine, u porti Crkve Lazarica sahranjivali su se Kruševljani. Onda je knez Mihailo Obrenović doneo odluku da se groblja iz izmeste na periferije gradova, što je u to vreme, u Kruševcu bio kraj Pećke ulice, gde je sada Staro groblje. Pretpostavlja se da kod lazaričke crkve još uvek ima kostiju.
I paroh Spasoje Tomić, koji je službovao pri Crkvi Lazarica od 1890. sve do smrti 1918. godine, bio je izuzetan besednik. Na Starom groblju počiva pored supruge i sinova koji su preminuli u Prvom svetskom ratu.
- Iako je naša crkva, svojevremeno dvorska crkva Lazara Hrebeljanovića, podignuta u periodu od 1371. do 1378. godine, kada i sam Kruševac, imena svih sveštenika tačno znamo od 1833. godine kada je knez Miloš uspeo da dobije hatišerif za slobodu veroispovesti - napominje starešina čuvene Lazarice.
- Imena svih sveštenika spominjemo u molitvi, ali i obnova spomenika je način da ih ne zaboravimo.