KRAH TITOVOG I KARDELJEVOG PROJEKTA: Istorijski forum "Književnih novina" iz 1988. - srpska elita o Jugoslaviji
JUGOSLAVIJA ne postoji već skoro punih 30 godina, ali njene neslavne tekovine su i dalje oko nas. Vreme je, međutim, potvrdilo suštinsku tačnost krilatice Milorada Ekmečića. Srbi su hteli Jugoslaviju, ali ona je stvorena tek onda kada su to dozvolili zapadni saveznici. Danas znamo kakva je bila uloga zapadnih sila u njenom razbijanju.
Novosti
Osnovni motiv saveznika za stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca bili su da ona, zbog specifičnog geopolitičkog položaja, bude zid koji sprečava širenje Germana na južna mora, pre svega Jadran, pa onda i Mediteran.
Njena druga funkcija je da bude deo sanitarnog kordona koji sputava širenje ideja Oktobarske revolucije ka Zapadnoj Evropi. Otuda će antiboljševizam biti jedna od ključnih dimenzija vlasti Aleksandra Karađorđevića. Deo toga je i prihvatanje velikog broja ruskih emigranata, verovatno negde oko 40.000 njih. Iz tih razloga je i formiran vojni savez sa Čehoslovačkom i Rumunijom - Mala Antanta. Nije bez značaja i treća uloga predviđena za novu državu, da sputava revanšizme i revizionizme okolnih balkanskih naroda.
SLIČNE kombinacije su pravljenje sa Jugoslavijom i posle Drugog svetskog rata. Moskovski dogovor Staljina i Čerčila, poznat kao "fifti-fifti" nije podrazumevao teritorijalnu podelu. To je zapravo značilo u Jugoslaviji komunizam, ali bez sovjetske mornarice na Jadranu. Posle zvaničnog razlaza Moskve i Beograda, druga Jugoslavija ponovo postaje tampon-zona između Istoka i Zapada. Padom Berlinskog zida i raspadom Sovjetskog Saveza ona više nije bila nikom potrebna.
Imajući sve ovo u vidu, zajedno sa slikom stečenom o stavovima srpskih intelektualaca na istorijskom forumu "Književnih novina" iz 1988. godine, koji "Novosti" prenose već u trećem "Istorijskom dodatku", licemerno zvuče optužbe iz Zagreba i Ljubljane da je srpska elita rasturila Jugoslaviju. Podsetimo se Memoranduma SANU, dokumenta koji je je bio pokušaj da se kritički sagledaju jugoslovenske slabosti na osnovama naučne analize, zapadne republike su počele da ga eksploatišu kao poziv za raspad zemlje, ne u trenutku kada se pojavio, već nekoliko godina kasnije.