U "OTKOSU-10" STRADALO 42 CIVILA: "Veritas" podseća na zločine u Bilogori, za koje je odgovarao samo Veljko Marić

Narod istočne Bilogore, kako podseća DIC "Veritas", ocenio je da malobrojne srpske snage, njih oko 400, neće moći dugo da izdrže pritisak šest i više puta brojnijih hrvatskih formacija, ojačanih tenkovima i dalekometnom artiljerijom, a poučen iskustvom iz Drugog svetskog rata, kada su ih ustaše odvodile i ubijale u Jadovnu i Jasenovc, krenuo je u egzodus.

Tog i narednog dana, kompletno stanovništvo iz 23 i jedan broj žitelja iz još 15 sela, napustilo je to područje i u izbegličkoj koloni sa oko 4.000 ljudi i više od 600 vozila, prešlo u Bosnu, u kojoj se još nije ratovalo. Među njima je bilo i oko 250 pripadnika drugih nacionalnosti - Hrvata, Čeha, Mađara i Roma, deo njih u mešovitim brakovima sa Srbima.

Posle povlačenja Srba iz istočne Bilogore, usledila su ubistva preostalih stanovnika, pljačka, paljevine i miniranja kuća, uključujući i sela u kojima ranije nije bilo otpora. Nastavljeno je rušenje i devastacija pravoslavnih hramova, do temelja su izgorele drvene crkve bilogorskog stila, jedinstveni spomenici kulture nulte kategorije pod zaštitom UNESKO-a: hram sv. Dimitrija u Rastovcu, sagrađen pre 1700. godine i Uspenije Presvete Bogorodice u Donjoj Rašenici iz 1709.

Na području istočne Bilogore, u ratu i neposredno posle njega, od 1991. do 1997. godine, život je, prema dosadašim potvrđenim podacima, izgubilo 67 osoba, većinom srpske nacionalnosti i onih koji su bili u rodbinskim vezama sa srpskim porodicama. Od ukupnog broja stradalih, 42 su civili, od kojih je 17 ubijeno pre akcije "Otkos-10", tokom kampanje zastrašivanja i zlostavljanja, te 23 pripadnika TO, dok su dvojica Srba, koji su ostali u hrvatskoj vojsci i policiji, likvidirani od strane "saboraca". Od ukupnog broja žrtava još se traga za posmrtnim ostacima 16 osoba.

Za navedene zločine nad Srbima počinjene u istočnoj Bilogori do sada je odgovarao samo Veljko Marić, pripadnik ZNG iz Grubišinog polja, kojeg je Veće za ratne zločine u Beogradu osudilo na dvanaestogodišnji zatvor zbog ratnog zločina protiv civila. On je 31. oktobra 1991. u selu Rastovac, u opštini Grubišno Polje, hicima iz vatrenog oružja ubio Petra Slijepčevića (1926) u porodičnoj kući.

Dok je Marić u srpskim zatvorima izdržavao kaznu, protiv njega je srpsko pravosuđe otvorilo još jednu istragu zbog sumnje da je tokom septembra 1991. u Grubišnom Polju likvidirao Miću Vasiljevića i Vladimira Kučeru, te mučio Zvjezdana Mačka (svi su Srbi). Iako istraga nije završena, Marić je u junu 2015. iz Srbije transferisan u Hrvatsku.

- Prilikom transfera hrvatska strana se obavezala da će nastaviti otpočeti krivični postupak, ali do sada nema potvrde da preuzetu obavezu i ispunjava. Do Drugog svetskog rata na području istočne Bilogore živelo je 18.000 žitelja srpske nacionalnosti, a posle ustaških zločina u Drugom i onih počinjenih u posljednjem ratu, po podacima Mitropolije zagrebačko-ljubljanske, 2005. ih je preostalo 1.170, uglavnom starijih. Popis stanovnštva 2021. dočekalo je manje od 1.000 - kaže Savo Štrbac iz "Veritasa".