GROBNICE U HRVATSKOJ KRIJU 200 LJUDI: U Bazi podataka na Međunarodni dan nestalih još je više od 11.000 ljudi za kojima se traga
NA području Hrvatske postoji više desetina što poznatih, što potencijalnih grobnica sa više od 200 posmrtnih ostataka, pokopanih uglavnom pod oznakom "nepoznat".
Masovna grobnica kod Zadra
Oni i 29 godina od prestanka rata, kako je obelodanio Dokumentaciono-informacioni centar "Veritas", čekaju na ekshumaciju isključivo zbog opstrukcije hrvatske strane.
Trideseti avgust obeležava se kao Međunarodni dan nestalih. Posle ratova devedesetih na području bivše Jugoslavije i dalje se traga za još 9.750 osoba, koliko ih je na spisku Međunarodnog komiteta Crvenog krsta (MKCK), odnosno 11.323, koliko ih je trenutno u Bazi podataka aktivnih slučajeva, kojom upravlja Grupa za nestale osobe za regionalnu saradnju u okviru Berlinskog procesa za Zapadni Balkan.
Prema rečima Save Štrpca iz "Veritasa", druga brojka je bliža istini jer MKCK prima prijave samo članova porodica nestalih, dok u Bazu podataka aktivnih slučajeva ulaze i oni čiji su nestanak prijavile državne komisije ili udruženja. Najviše neekshumiranih grobnica u Hrvatskoj, za koje se veruje da kriju posmrtne ostatke srpskih civila, potiče iz perioda akcija "Bljesak" i "Oluja".
- Na Kninskom groblju nalazi se 12 N. N. lica, čiji su oštećeni posmrtni ostaci izvađeni iz jama i nisu mogli klasičnim putem da budu identifikovani. Porodice su dale krv radi DNK analize, ali ekshumacije nema - objašnjava Štrbac. Foto Googlestreet
Osim masovnih grobnica, postoje i grupne, u kojima su posmrtni ostaci ubijenih koje je popisala hrvatska Komisija za asanaciju terena, koja je išla za tamošnjim oružanim snagama, fotografisala leševe i upisivala njihov izgled, procenjene godine i izgled odeće, radi kasnije identifikacije. Većina je ekshumirana, ali nisu identifikovani.
- Najveći broj neekshumiranih je u tzv. vrtnim grobovima. Njihove leševe nalazili su članovi porodica ili komšije neposredno posle "Oluje" i pokopali ih bez obeležja, iz straha nikom ne prijavljujući. Na desetine je ekshumirano i identifikovano, ali na desetine još nije - kaže Štrbac.
ZAUVEK IZGUBLjENI
POSEBAN problem su spaljeni posmrtni ostaci, bilo da su spaljeni u vojnim akcijama, u kućama, bilo da su nakon rata spaljivani i njihov pepeo prosut u zajedničke grobnice. Oni nikada neće biti identifikovani, pa će zauvek ostati jedan broj ljudi za kojima se traga.
Sa područja bivše Jugoslavije više od 4.000 ekshumiranih posmrtnih ostataka još nije identifikovano (oko 3.000 u BiH, oko 900 u RH i oko 300 na KiM). Kada bi svi oni dobili ime i prezime, broj nestalih bi se skoro prepolovio.
- Prema "Veritasovim" podacima, među 8.619 do sada verifikovanih žrtava Srba sa područja Hrvatske i bivše RSK, uključujući i pripadnike JNA i dobrovoljce, nalazi se 1.495 čije sudbine nisu rasvetljene, među kojima 1.066 (71 odsto) civila i 424 žena - kaže Štrbac.
Više od trećine sa tog spiska nije u Knjizi nestalih za područje Hrvatske, a više od četvrtine u Bazi podataka aktivnih slučajeva. Od 2000. godine iz zajedničkih, masovnih i pojedinačnih grobnica, ekshumirano je ukupno 1.696 posmrtnih ostataka Srba, od čega je do sada identifikovano 1.347, dok 349 u Zagrebu čeka na identifikaciju.