"PRINCIP" ZA ANALIZU BEĆKOVIĆEVE POEZIJE: Nagrađena i detaljna razrada odnosa dve susedne države Srbije i Rumunije

Žiri kojim je predsedavao prof. Dušan Ivanić odlučio je da nagradu u kategoriji srpski jezik i književnost dobije Nemanja Karović za studiju "Poezija i poetika treće generacije srpskog posleratnog modernizma".

Oba ova mlada autora u svojim radovima ostvarila su značajan pomak u oblastima kojima se bave.

Tako je istoričar Nemanja Mitrović do detalja istražio odnose dve susedne države - Jugoslavije i Rumunije od vremena srednjovekovlja, u kome su formirane srpska država i rumunske kneževine, pa do sredine 20. veka, a njegov imenjak Nemanja Karović koji je dobio "Principa" za književnost istraživao je delo velikih srpskih pesnika Ljubomira Simovića, Matije Bećkovića i Branislava Petrovića.

Akademici, istoričari Ljubodrag Dimić i Mira Radojević u obrazloženju zašto je Mitrović dobio nagradu "Gavrilo Princip", naveli su da je autor u radu o odnosima Jugoslavije i Rumunije sa uspehom pokazao u kojoj su meri stvarne potrebe za saradnjom dva suseda rušile nametnute političke i ideološke barijere koje su političku, kao i svaku drugu saradnju godinama pre toga onemogućavale i sputavale.

- U meri u kojoj je to bilo potrebno spomenuti su ključni događaji, pojave i procesi koji su uticali na razvoj Srba i Rumuna, dat opšti istorijski kontekst unutar koga se razvijala državnost njihovih država, objašnjena uloga značajnih istorijskih ličnosti - navodi se u obrazloženju. - Jeziku i kulturi Srba i Rumuna posvećena je posebna pažnja, kao i međusobnim duhovnim, kulturnim i društvenim vezama i odnosima.

Autor je pisao i o periodima "zahlađenih" odnosa, "udaljavanja" dva susedna naroda i osnovnim pokretačima tih pojava. Iscrpno je progovoreno o: jugoslovensko-rumunskim odnosima u prvoj polovini 20. veka, sporovima vezanim za granice, sučeljavanju vojnih formacija na terenu i diplomata na Konferenciji mira u Parizu, sadržaju i značaju Trijanonskog mirovnog sporazuma, prirodi savezništva dve države i bračnoj vezi dve dinastije, saradnji unutar Male Antante i Balkanskog saveza, autoritarnosti režima, politici neutralnosti i njenom slomu.

- Posebno je obrađena međuratna bilateralna saradnja, trgovinska razmena, robna i saobraćajna saradnja, kulturni odnosi - ističu akademici Dimić i Radojević. - Celinu za sebe, u okviru uvodnog dela rada, čini Drugi svetski rat. Istraživanje je pokazalo u kojoj su meri, u godinama 1941-1945, odnosi dva naroda doživeli transformaciju. U tim delovima teksta pažnja je posvećena raspadu jugoslovenske države, teritorijalnim aspiracijama Rumunije na delove Istočne Srbije i Banata, vojnim operacijama rumunskih jedinica, nadiranju Crvene armije, začecima komunističke vlasti, aktivnostima srpske nacionalne manjine u Rumuniji tokom ratnih godina, kraju rata.

Ovaj rad se, inače, sastoji od pet poglavlja, a u prvom se analiziraju posledice sukoba sa Informbiroom, rumunska politika prema jugoslovenskoj manjini i jugoslovenska prema rumunskoj manjini, prezentuje se upečatljiva slika dve države i dva naroda u prvoj posleratnoj deceniji, analaizira se stanje zatečeno na kraju Drugog svetskog rata...
U drugom poglavlju, autor se bavi uzrocima i prirodom "političkog zaokreta" koji je nastupio u odnosima Jugoslavije i Rumunije posle dolaska na vlast u Sovjetskom Savezu Nikite Hruščova. Odmerene su reakcije Bukurešta i Beograda na događaje koje je pokrenula Staljinova smrt, naznačene osnovne karakteristike procesa pomirenja Jugoslavije i zemalja "lagera" a posebno pomirenja sa Rumunijom i ukazano na značaj uspostavljanja Đerdapske rečne uprave.

Treće poglavlje rukopisa govori o problemima koji su stajali na putu saradnje Beograda i Bukurešta na prelazu iz pedesetih u šezdesete godine 20. veka, a skrenuta je pažnja i na antijugoslovensku kampanju koju je vodio Bukurešt tokom 1959. i 1960.

U četvrtom poglavlju rukopisa sagledan je svestrano odnos Jugoslavije prema nastojanjima Rumunije da afirmiše svoj put ka samostalnosti, dok je u petom poglavlju autor u formi istorijske sinteze, vrednovao doprinos Josipa Broza Tita i rumunskog državno-partijskog vrha razvoju državnih i partijskih odnosa dve države i partije.

Osim ovog mladog istoričara o čijem radu su pohvalne reči napisali članovi žirija, pohvale za svoj rad dobio je i mladi Nemanja Karović koji analizira poeziju čuvenih srpskih pesnika. O njegovoj nagrađenoj studiji pisao je prof. Dušan Ivanić koji je istakao da autor na književnoistorijski pouzdan način utvrđuje poetički status Ljubomira Simovića, Matije Bećkovića i Branislava Petrovića u kontekstu razvoja srpskog posleratnog modernizma:

- Analizom obuhvata dela koja su ovi autori objavljivali od kraja pedesetih do početka osamdesetih godina, kada su na estetski autentičnoj osnovi utemeljili svoju lirsku samosvojnost i poetički dinamizovali evolutivne tokove savremene srpske poezije. Ispitivanjem individualnog stvaralačkog sazrevanja, Karović opcrtava luk njihove estetske emancipacije od modernističkih prethodnika i predstavlja ključne poetičke činioce koji konstituišu njihovu jedinstvenu poetsku prirodu.

Prof. Ivanić ističe da je posebna pažnja posvećena načinu na koji se tekuća kritika ophodila prema pesništvu ovih autora, te sagledavanju položaja koji im je dodeljivan u kasnijim književnoistorijskim sintezama:

- Autor dokazuje i pokazuje da su Ljubomir Simović, Matija Bećković i Branislav Petrović više nego pesnička generacija ili naraštaj, pošto ih u većoj meri povezuje poetička srodnost nego hronološka bliskost, ali manje od pokreta, pravca ili pesničke škole, jer zbir njihovih stvaralačkih samosvojnosti nije objedinjen nikakvim zajedničkim programom ili manifestom. Poetičkim razvitkom ovih pesnika načinjen je važan i unekoliko prekretnički impuls u složenom procesu posleratne književne evolucije.

BONUS VIDEO - SKANDAL! NjEGOŠ U SENCI SEVERINE: Pevačica u slavu najvećeg ikada na bini izvodi gimnastiku!