NIKO NEĆE U MESARE, OBUĆARE I BRAVARE: Zanati izumiru, sve manje upisanih đaka u srednjim stručnim školama
AKO je suditi po interesovanju đaka koji se upisuju u srednje stručne škole nakon završenog osmog razreda, zanimanja kao što što su tekstilni tehničar, bravar, mesar, mašinorezač, obućar... izumiru.
Foto M. Anđela
Isti slučaj je i sa zanatima koji su potrebni građevinskoj industriji koja, po nekim procenama potražuje 30.000 majstora svih profila.
Naime, u odeljenja koja upisuju ove profile po školama u Srbiji niko se nije prijavio niti upisao, ili se prijavi po troje ili četvoro dece, što nije dovoljno da se odeljenje formira, pa se i oni prebacuju u neka druga.
S druge strane, velika je navala i ove godine bila na gimnazije, zatim medicinske i ekonomske škole.
U nekim od "zanatskih" škola u kojima klupe "zvrje" prazne, kao glavne razloge za to navode sve manji broj dece i slabo razvijenu privredu u krajevima u kojima se te obrazovne ustanove nalaze.
Prema podacima Ministarstva prosvete, nakon prvog upisnog kruga u srednje škole, u 54 odeljenja određenih profila u različitim mestima u Srbiji nema nijednog đaka. To su upravo profili koji školuju deficitarne zanatlije.
Na spisku profila na koje niko nije upisan, a koji nam je dostavilo resorno ministarstvo su: trgovac u Tehničkoj školi u Žagubici, mehaničar tekstilnih mašina u Srednjoj školi "Sveti Ahilije" iz Arilja, u Poljoprivrednoj školi "Ljubo Mićić" iz Požege niko se nije upisao na dva smera - mesar i cvećar povrtlar. Zatim nikoga nema ni na smeru bravar-zavarivač u Tehničkoj školi u Prijepolju. Prazni su i smerovi: operater mašinske obrade rezanjem u Tehničkoj školi u Vlasotincu, obućar u Ekonomsko-trgovinskoj školi "Dositej Obradović" u Alibunaru, bravar-zavarivač u Srednjoj tehničkoj školi "Vožd Karađorđe" u Labanu, tehničar za zaštitu životne sredine u Tehničkoj školi u Suvom Grlu u opštini Srbica, tehničar dizajna tekstila u Školi za tekstil i dizajn u Leskovcu, instalater vodovoda, grejanja i klima-uređaja u Mašinskoj školi "Priština" u Preocu i konobar u Srednjoj školi Blace. Prazan je i društveno jezički smer u gimanziji u Orahovcu.
Krivi i roditelji
POJEDINI prosvetari krivca vide i u roditeljima koji imaju predrasude prema zanatima i razmišljaju da je bolje da im deca upišu četvorogodišnje srednje škole, da "sede u kancelariji". Tako se zanemaruje šta su potrebe tržišta rada i gde će najbrže doći do posla. Međutim, nisu retki slučajevi da se neki nakon nekoliko godina čekanja na borou, nakon završene četvorogodišnje srednje škole, prekvalifikuje u zidara, keramičara, vodoinstalatera...
Milivoje Banduka, direktor Tahničke škole u Prijepolju u kojoj na profil bravar-zavarivač nije upisan nijedan đak, kaže nam da deca odlaze iz ovog grada već nakon završenog osmog razreda.
- Jedno ili dva odeljenja naših osmaka upisuju se u srednje škole u drugim gradovima, najviše u Medicinsku i Saobraćajnu školu u Užicu i u Građevinsku u Beogradu - kaže Banduka.
On kao problem navodi i to što je privreda u ovom kraju izrazito nerazvijena i ocenjuje da je loša ekonomska situacija razlog što deca beže od zanata.
- Kada bi se otvorila neka preduzeća i obezbedio posao i dobra plata mladi bi ostajali u Prijepolju - uveren je ovaj direktor.
U ovoj školi je, na primer, za profil tehničar modelar odeće bilo prijavljeno troje đaka, od kojih je dvoje odustalo, a jedan koji je ostao prebačen je na drugi profil.
Da je loša demografska situacija jedan od glavnih razloga praznih klupa u mnogim odeljenjima, smatra i Bojan Stevanović, direktor Škole za tekstil i dizajn u Leskovcu.
- Imamo više odeljenja nego dece - kaže nam Stevanović i navodi podatak da je u Leskovcu ove godine osmi razred završilo 60 đaka manje nego lane. A, prošle godine bilo ih je čak 160 manje nego godinu pre.
U ovom gradu na jugu Srbije, inače, sa brojem đaka kubure i Hemijska i Poljoprivredna škola, dok je navala na Medicinsku koja upisuje čak šest odeljenja, ali i na Ekonomsku koja ima tri odeljenja. I Gimnazija u Leskovcu ima čak 10 odeljenja, ali ni ona ne budu popunjena.
Inače, nedovoljno učenika imaju i neke škole u prestonici u kojima se obrazuju zanatlije potrebne na izvođenju građevinskih radova. Uprkos tome što u ovom momentu, po nekim procenama, nedostaje oko 30.000 majstora svih profila, a i plate su dobre, na ove zanate prijavi se svega nekoliko đaka.
Tako su se u Građevinskoj školi u Beogradu ove godine za operatora osnovnih građevinskih radova, smer koji školuje zidare, tesare, armirače prijavila samo dva kandidata. Taj smer je prethodnih godina bio izbačen sa liste upisa zbog lošeg interesovanja. Ove godine pokušali su ponovo da ga ožive, ali nisu uspeli, jer dva đaka nisu dovoljna da bi se fomiralo odeljenje.
Takođe, interesovanje učenika za smerove u Tehničkoj školi za dizajn kože u Beogradu, veoma je slabo, a za smer tehničar modelar već četiri godine niko se nije prijavio, pa je ugašen.