PRE 32 GODINE: Na današnji dan počeo rat u Sloveniji i formalni raspad Jugoslavije

V.C.S.

27. 06. 2023. u 14:45

NA današnji dan, pre 32 godine, izbio je Slovenački rat za nezavisnost, poznat i kao Desetodnevni rat, kojim je i formalno otpočeo raspad Jugoslavije.

FOTO: Arhiva novosti

Dva dana pre toga, slovenački i hrvatski parlamenti doneli su odluku o proglašenju nezavisnosti.

Jedinice JNA u ranim jutarnjim satima, 27. juna, napustile su kasarne i krenule na granične prelaze tadašnje SFRJ, koji su se nalazili i u Sloveniji. Tako je 306. protivvazdušna brigada, sa sedištem u Karlovcu, prešla u Sloveniju kod Metlike, ali su je napali slovenački teritorijalci.

Nekoliko sati kasnije, kolona tenkova i oklopnih transportera napustila je kasarnu u Vrniki kod Ljubljane i uputila se ka međunarodnom aerodromu Brnik, ali su Slovenci na putevima kao prepreke postavili automobile i kamione, pa ja JNA nasilno sklanjala vozila da stigne do aerodroma.

Snage JNA su i iz Maribora krenule prema prelazu Šentilj i pograničnom mestu Dravogradu, ali su i oni naišli na prepreke. Istovremeno, Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo je bacalo letke iznad raznih delova Slovenije, pokušavajući da odvrati Slovence od otpora.

Slovenački vojnici i policajci opkolili su kasarne i zaustavljene kolone JNA, a na nekim mestima su otpočeli oružani napadi i došlo je do gubitka prvih života. Iznad Ljubljane teritorijalci su oborili dva helikoptera JNA, ubivši članove posade.

Uprkos tome, do ponoći 27. juna, vojska je zauzela sve prelaze duž italijanske granice, skoro sve prelaze na austrijskoj granici i nove prelaze uspostavljene duž slovenačke granice sa Hrvatskom. Međutim, mnogo jedinica je još bilo "zaglavljeno" širom novouspostavljene države.

Tokom noći između 27. i 28. juna, slovenačkoj teritorijalnoj odbrani je naređeno da izvede opštu ofanzivu protiv JNA. Mnogi slovenački pripadnici jugoslovenske vojske su dezertirali.

Rat je trajao desetak dana. Formalno je okončan 7. jula, Brionskim sporazumom, a 18. jula Predsedništvo SFRJ donosi odluku o povlačenju JNA iz Slovenije.

Prema nekim izvorima, ukupno je poginulo 66 ljudi na obe strane, od čega 22 mlada vojnika na odsluženju vojnog roka.

Pogledajte više