KOJA JE VEZA VRŠCA I KRUNE KRALJA PETRA PRVOG: Tajna je u topu od kog je izlivena

Jelena J. Baljak 30. 04. 2023. u 07:00

KRUNA kralja Petra Prvog Karađorđevića jedina je sačuvana kruna nekog srpskog vladara u Srbiji.

Krunisanje kralja Petra

Izlivena je od bronze sa ručke Karađorđevog topa "Aberdar", koji su Turci zaplenili tokom Prvog srpskog ustanka. Najvoljeniji srpski kralj je na taj način simbolično želeo da očuva dinastičku vezu sa začetnikom loze Karađorđevića.

Upravo u tom detalju leži i povezanost Vršca i kraljeve krune. Jer, u Vršcu je posle sloma Prvog srpskog ustanka živeo majstor koji je taj top, koji se danas čuva na Oplencu, izlio za potrebe ustanka.

Reč je o Joanesu Boti, vršačkom zetu, koji se smatra prvim Karađorđevim topolivcem.

Nije poznato kako su Karađorđe i Bota počeli saradnju, ali se zna da su se posle ustanka – okumili.

Bota se 1814. godine doselio u Vršac. Tu se oženio meštankom Katom Petrović, a kum na njihovom venčanju bio je upravo – vožd Karađorđe.

U Vršcu je Bota osnovao radionicu za izlivanje crkvenih zvona, koja su ugrađivana u pravoslavne hramove širom Srbije. Taj posao su od njega nasledili sinovi Stefan i Đorđe, koji su takođe postali ugledni zvonolivci.

Foto: Privatna arhiva

 

Upravo zbog te veze Vršca i kraljeve krune, grupa uglednih Vrščana je pre pet godina došla na ideju da u tom gradu podigne jedinstveni spomenik kralju Petru Prvom – na kom bi on prvi put bio prikazan kao vladar. Na svim postojećim spomenicima on je prikazan kao vojskovođa.

Uz odobrenje najmlađeg kraljevog praunuka Mihaila Karađorđevića, poznati vajar dr Velimir Karavelić je još pre tri godine u gipsu napravio model produženog poprsja kralja sa punim insignijama – krunom, plaštom, kopčom za plašt, ordenom svetog Cara Lazara, skiptarom i orbom. Ideja je da bude izliven u belom mermeru, ali će realizacija, ipak, morati da sačeka neka bolja vremena.

Pogledajte više