PROTERANO OKO 100.000 SRBA, NASELJENO ISTO TOLIKO ALBANACA: Izložba o zverstvu albanskih kvislinga na KiM u Narodnom muzeju Kruševac

U Muzeju žrtava genocida objašnjavaju da je nakon Aprilskog rata 1941. godine, teritorija KiM sporazumom fašističke Italije i nacističke Nemačke, od 23. aprila 1941. godine, podeljena između italijanskog, nemačkog i bugarskog okupatora. Najveći deo KiM je ostao pod italijanskom okupacijom i anektiran je "Velikoj Albaniji" kraljevskim ukazom i ukazom kraljevskog namesnika od 12. avgusta 1941. Prizrenska kotlina, Metohija, centralni deo Kosova, deo Nerodimlja i Gornjeg Pomoravlja, Drenica, a od aprila 1942. godine i Ibarski Kolašin, anektirani su "Velikoj Albaniji". Nemačkoj je pripao severni deo Kosova (Kosovska Mitrovica i Vučitrn), kao i Malo Kosovo (Podujevo). Ove teritorije su uključene u srpsko upravno područje kao Kosovska oblast u rangu okruga, u kojem su faktičku civilnu vlast imali albanski kvislinzi. Bugarskoj su pripali Kačanik, Sirinićka župa, deo Nerodimlja i Gornjeg Pomoravlja.

- Većinska albanska zajednica je okupaciju Kraljevine Jugoslavije dočekala kao oslobođenje i podržavala postupke svojih političara i naoružanih sunarodnika - kažu u Muzeju žrtava genocida. - Na udaru terora albanskih kvislinga prvi su bili solunski dobrovoljci, kolonisti i naseljenici. Najdrastičniji primeri terora albanskih kvislinških formacija, ali i okupatorskih snaga (Nemci, Italijani, Bugari) bili su zločini počinjeni nad srpskim civilima, napadi na manastire, crkve i druge verske objekte, monaštvo i sveštenstvo SPC, kao i Holokaust nad pripadnicima malobrojne jevrejske zajednice, naročito u Prištini.

Usledila su ubistva, zastrašivanje, maltretiranje, mučenje, trovanje, ranjavanje, internacije, zatvaranje, hapšenje, prebijanje, prinudni rad, ucene, otmice, silovanje, uzurpiranje oranica, progon sa poseda, pljačka, oduzimanje ili uništavanje pokretne i nepokretne imovine... Posebno teški zločini bili su otmice žena, devojaka, dece, silovanja i prisilna odvođenja devojaka iz roditeljskog doma i udaje bez pristanka uz prisilnu promenu vere, kao i traženje novčanog otkupa za otete srpske civile.

- Albanski kvislinzi su nameravali da unište tragove o viševekovnom postojanju i životu Srba. Kuće i drugi pomoćni objekti na seoskim imanjima su spaljivani ili rušeni do temelja. Međe na njivama su uništavane. Izvori pijaće vode, posebno bunari, često su bili trovani, uništavani su čitavi voćnjaci i drugi zasadi. Seoska groblja su skrnavljena rušenjem nadgrobnih spomenika i raskopavanjem grobova, a dešavalo se i da budu preorana. Srpsko stanovništvo se pred albanskim terorom sklanjalo u centralnu Srbiju, Crnu Goru, u gradska naselja i srpske pravoslavne manastire na KiM. Okupatori su preduzimali kaznene ekspedicije i slali Srbe u internaciju u logore u Italiji i Albaniji. Posebno surov teror i represalije izvršene su nad pripadnicima klira SPC - kažu u Muzeju.

Prema procenama, kako navode, oko 40.000 Srba napustilo je italijansku, 30.000 nemačku, a 25.000 bugarsku okupacionu zonu. Srbi su odlazili sa ovog područja sve do avgusta 1944.
- Prema našim istraživanjima, između 90.000 i 100.000 Srba je internirano ili proterano u izbeglištvo. U isto vreme, na imanja i zemlju srpskog življa je naseljeno između 80.000 i 100.000 Albanaca sa KiM i iz Albanije - kažu u Muzeju.

Autor postavke u Kruševcu je dr um. Nikola Radosavljević, kustos u Muzeju žrtava genocida. Realizaciju izložbe omogućili su Ministarstvo kulture i Fondacija Muzeja žrtava genocida pod upravom Stanka Debeljakovića, a podržali Narodni muzej - Kruševac, Muzej Jugoslavije, Vojni muzej i Ansambl narodnih igara i pesama Kosova i Metohije "Venac".