ZAVIČAJNI OMAŽ (NE)VOLJENOJ VLADARKI: U Trsteniku izložen deo zavese u koju je bio umotan kraljevski par likvidiran 1903.

I, to je samo jedan od predstavljenih, dragocenih predmeta iz života i tragičnog kraja verovatno najomraženije vladarke Srbije, u okviru izuzetne izložbe Muzeja rudničko-takovskog kraja u Gornjem Milanovcu, "Naša sugrađanka, kraljica Draga: između slave i anateme".

- Pred posetiocima su još fotografije, originalne knjige, publikacije, kao i deo replike autentičnog nakita kraljice Drage, koju je glumica Ljiljana Blagojević nosila u legendarnoj televizijskoj seriji "Kraj dinastije Obrenović" - kaže Aleksandar Marušić, koautor izložbe. - Mi smo, kroz klasičan istoriografsko-muzeološki pristup, pokušali da prikažemo sve činjenice iz kraljičinog života.

Marušić naglašava i da je potonja politička elita - želevši da napravi otklon u odnosu na Obrenoviće - umela da "retušira", odnosno gura u zaborav i neke dobre stvari koje su se vezivale za Dragu Mašin. Zato su upravo stručnjaci Muzeja iz Gornjeg Milanovca, njenog zavičaja, podsetili javnost i na kraljičin društveni život, ali i teško detinjstvo, bez roditelja, te nevoljnu ranu udaju za prvog supruga, 15 godina starijeg rudarskog inženjera Svetozara Mašina.

A, istorija Dragu Mašin uglavnom je upamtila kao nerotkinju i lošu vladarku, jednu od najkontroverznijih u srpskoj istoriji. Njeni i poslednji dani njenog supruga, kralja Aleksandra, dobro su znani - zaverenici su ih ubili i njihova tela, umotana u zavesu, bacili preko balkona tadašnjeg dvora, koji je kasnije srušen...

- Često je u javnosti označavana kao jedini krivac za pad dinastije Obrenović, jer se očekivalo da im podari naslednika - kaže Jelena Vukčević, istoričarka Muzejske zbirke Narodnog univerziteta u Trsteniku.

- Zaboravilo se, međutim, da se ona bavila i humanitarnim radom, te književnošću i prevodilaštvom, a bila je još pokrovitelj Jovanu Steriji Popoviću i podigla je spomenik Jovanu Iliću, predstavniku srpskog književnog romantizma i ocu pesnika Vojislava Ilića.

Katalog pomenute izložbe donosi i vredne istorijske priloge dr Ane Stolić i Dejana Vukelića.

- Pre nego što su tela kralja i kraljice preneta s travnjaka ispred dvora na Staro groblje, u zdanju je obavljena obdukcija - objašnjava dr Stolić.

- Posle opela očitanog na brzinu, u kapeli kraj stare Crkve Svetog Marka, kraljevski par je sahranjen bez ceremonije i oglašavanja zvona. Najpre su otkopani grobovi kneza Milana i njegovog sina kneza Miloša, ali su bili premaleni, pa je likvidirani par sahranjen u grobu kraljeve babe Anke Obrenović...

POSTAVKA

IZLOŽBA, kao i publikacija ilustrovana vrednim fotografijama iz života Drage Mašin, bila je izuzetno zapažena na svim dosadašnjim "gostovanjima" po Srbiji. U Trsteniku će biti otvorena do 3. marta, u Izložbenoj sali Muzejske zbirke Narodnog univerziteta.