KARAĐORĐEVO ZVONO ODJEKUJE 210 GODINA: Vožd ga je darovao da bi objavilo slobodu narodu, mogućnost da se sabira i ispoveda veru (FOTO)

Zvono teško 150 kilograma danas je na posebnom zvoniku, koji je čuveni arhitekta Pera Popović, po ugledu na lazaričku crkvu, osmislio tokom rekonstrukcije bogomolje, građene od 1371. do 1378. godine, u slavu rođenja despota Stefana Lazarevića.

"Novosti" donose ekskluzivne snimke iz zvonika crkve Lazarice, odakle i danas Karađorđevo zvono poziva na bogosluženje i saborovanje. Do zvona se dolazi strmim drvenim stepenicama, koje se protežu sve do 12 metara visine. Od stubišta ide red merdevina, naslonjenih na zvonik kako bi se bliže prišlo svim lazaričkim zvonima. Među tri velelepna zvona, izdvaja se Karađorđevo na kome piše: "Semu zvonu bist ktitor Georg Petrović, veliki vožd serbskoga naroda za crkvu grada Kruševac hrama roždestvija Sv. Bogorodice. Slito u Beogradu, 1812. godine".

Na sredini zvona izlivena je vinova loza sa dva klasa pšenice.

- Vožd je poklonio zvono da bi ono na taj način objavilo slobodu, pre svega slobodu narodu i mogućnost da se narod sabira i slobodno ispoveda svoju veru - predočava za "Novosti" Željko Marković, starešina crkve Lazarice. - Na tom zvonu izliveno je da ga je radio zvonolivac Joan iz Erdelja. Sve do Prvog svetskog rata je bilo na kuli, međutim, u toku ratnih dešavanja, Austrijanci su zvono skinuli i ono je netragom nestalo.

Nekoliko godina kasnije, zvono se misteriozno pojavljuje na sahat-kuli u mestu Negotino u Makedoniji. O ovom događaju pisala je štampa 17. juna 1927. godine. U nedeljniku "Vreme" objavljeno je da je nemalu senzaciju izazvao akt koji je primila kruševačka crkva od žandarmerijskog voda na Vardaru. U članku se spominje da je sahat-kula u međuvremenu pokvarena, kao i da su vlasti varošice zvono skinule i namestile ga ispred opštinske zgrade, kako bi služilo kao upozorenje na požar.

"Kako je ovo zvono, po samom imenu darovaoca, od velikog značaja i neprocenjive vrednosti za Kruševac, to smatram za dužnost i izveštavam vas, sa molbom na nadležnost i preduzimanje potrebnih mera da bi se zvono vratilo i ostalo sveta uspomena gradu i crkvi, kome je darovano da služi crkvi, kojoj ga je darodavac, Vožd Karađorđe u nameri i namenio", pisao je tada žandarmerijski potporučnik Nikola Vranić.

Kako se navodi dalje, odmah po prijemu akta, uprava Crkve Lazarice, "preduzela je korake kod Duhovnog Suda niške eparhije da isti preko ministra vera i unutrašnjih dela poradi da Kruševac ovo zvono dobije natrag", dok je "novopostavljeni veliki župan izjavio je da će i sam pomoći ovo nastojanje". Kada zvono bude preneto u Kruševac, biće na "najsvečaniji način uz službu božju, litiju, učešće zvanica i celog građanstva postavljeno na zvonaru".

To se i dogodilo na Svetog Jovana 1928. godine, nakon što je na Bogojavljenje zvono dopremljeno u Kruševac.

- Karađorđevo zvono je kroz istoriju imalo ulogu da osim na saborovanje i molitvu, upozorava na ratne opasnosti, najezde tuđinaca, bolesti, čulo se i prilikom poseta episkopa, patrijaraha, kneževa, kraljeva - napominje starešina Željko Marković. Podseća na tačno vreme i oglašava se na pun sat, polovine i četvrtine.

MOŠTI SVETACA

CRKVA Lazarica okružena je ostacima zapadnog i istočnog zida nekadašnjeg gradskog utvrđenja, sa Don kulom, zauzima centralno mesto Lazarevog ili Kruševačkog grada, nekadašnje srednjovekovne prestonice. Do nje, u porti su zvonik i crkveni dom. Iako se jedna od najvažniji bitaka u istoriji Srba i hrišćanstva, Kosovska bitka, odigrala na Vidovdan 1389. na Gazimestanu, upravo se Kruševac sa crkvom Lazaricom uzima kao neraskidiv simbol te svete borbe. Vojska osnivača Kruševca, kneza Lazara Hrebeljanovića (1329-1389) krenula je na Gazimestan iz Lazarice. U ovoj bogomolji čuvaju se vratni pršljen kneza Lazara, delovi moštiju Svetog Vida, po kome se i praznuje Vidovdan, i Jelene Balšić, Lazareve ćerke.

BONUS VIDEO - SEĆANjE: Pavle Vujisić nije završio glumu, ali mnogima je mogao da bude profesor