HILJADE SRBA UČILO ŠKOLE U PARIZU: Dr Aleksandra Kolaković o francuskoj kulturnoj diplomatiji u Kraljevini SHS

U Kraljevini Srbiji delovala su kulturna udruženja i udruženja prijatelja Francuske koja su većinom činili nekadašnji francuski đaci – ugledni profesori, naučnici, ministri i političari. Osim učenja francuskog jezika, udruženja su nastojala da prošire i poznavanje francuske kulture među Srbima, a delovala su kako u Beogradu tako i u gradovima u unutrašnjosti. 

Nakon što je nastala nova država Kraljevina SHS, francuska diplomatija se našla pred novim izazovima organizovanja kulturne diplomatije, ali kao simbol umetnosti, kulture i slobode Francuska je već privlačila Srbe i druge narode koji su živeli pod Austrougarskom ili u Osmanskom carstvu.

Dr Kolaković ističe da se početkom 1917/18. godine na francuskim univerzitetima i školama, uz finansiju podršku Francuske, školovao 1.151 učenik, a kasnije ih se pridružilo još oko tri hiljade.

U toku 1915. i 1916. godine u francuskim školama organizovan je Srpski dan, dok su ugledni francuski profesori Ernest Deni, Emil Oman i Viktor Berar držali predavanja i stvarali osnove naučne i univerzitetske saradnje nakon rata, što su temelji na kojima je francuska kulturna diplomatija počela da deluje u novoj državi. Novi ciljevi francuske diplomatije odnosili su se na nastojanje da pomogne razvoj svog ekonomskog i političkog uticaja, pri čemu je podržavala celovitu – integralnu Jugoslaviju. 

Kako je francuski kulturni uticaj bio veoma razvijen u Srbiji, a širilo ga je nekoliko generacija srpskih intelektualca školovanih u Francuskoj i na francuskim uzorima, bilo je potrebno pre svega delovati u drugim oblastima nove države.

Reč je o delovima koji su bili pod viševekovnim uticajem nemačke, mađarske, italijanske i osmanske kulture. Dr Kolaković ističe da je neposredno nakon 1. decembra 1918. godine u Kraljevini SHS otvoreno više društava i klubova prijatelja Francuske koje su inicirali nekadašnji francuski đaci, a pomagala francuska diplomatija koristeći ih kao mrežu za sprovođenje svojih kulturno-diplomatskih akcija. 

Osnovna karakteristika rada ovih udruženja bilo je to da su osnovana na privatnu inicijativu i da su delovala na dobrovoljnoj bazi, bez značajnije sistemske podrške sve do sredine četvrte decenije 20. veka.

Predavanje dr Aleksandre Kolaković „Francuska kulturna diplomatija u Kraljevini SHS – Jugoslaviji" može se  pogledati na Jutjub kanalu KCNS.

BONUS VIDEO:

ISPRAĆAJ ŠINZA ABEA: Oko 700 zvaničnika na državnoj sahrani