ZAGREB I PRIŠTINA NE DAJU TELA I PODATKE: Izrada zakona o nestalim licima pri kraju, nakon izbora nove vlade ulazi u proceduru

To znači da će najuži članovi porodica ljudi čija sudbina se ne zna od poslednjih ratova moći da ostvare novčanu satisfakciju na mesečnom nivou. Ovo je za "Novosti" potvrdila Ljiljana Krstić, načelnik Odeljenja za nestala lica u Komisiji za nestale Vlade Srbije.

Inicijativu za donošenje propisa pokrenula je Koordinacija srpskih udruženja porodica nestalih, ubijenih i poginulih, koju je 2019. podržao predsednik Vučić. Posao je odložila pandemija korone, pa je tek prošle godine formirana Radna grupa za izradu nacrta zakona. Posao je skoro završen i, prema rečima Krstićeve, nakon formiranja nove Vlade, propis bi trebalo da uđe u redovnu proceduru. Predlagač će biti Ministarstvo za rad, a pred poslanicima se očekuje do proleća.

Zakon će definisati i nadležnosti i postupak traženja nestalih, kao i vođenje evidencija. Prema podacima Međunarodnog komiteta Crvenog krsta (MKCK), u vezi sa sukobom u bivšoj Jugoslaviji kao nestalo vodi se još 9.876 ljudi, od čega samo u BiH više od 6.000, na KiM 1.621, u Hrvatskoj 1.953. Posebnu evidenciju ima Republika Srpska i na njoj je oko 1.600 imena.

Osim zvanične liste MKCK, u službenim evidencijama srpske Komisije kao nestalo u Hrvatskoj se vodi još 1.562 ljudi, a od toga je na operativnoj listi 616 imena, koja nisu uključena u zvaničan broj MKCK. U BiH je to 218, a na AP KiM 568 osoba srpske i nealbanske nacionalnosti. Od 2006. sa operativne liste identifikovano je više od 100 osoba.

Najveći zastoj je u saradnji je sa Hrvatskom i Prištinom. U mrtvačnicama u Zagrebu, Rijeci i Osijeku nalazi se 878 tela, od čega su polovina Srbi.

- Porodice su dale krv za DNK analizu, pa nema razloga da se tela ne identifikuju - kaže Krstićeva. - Od 2001. do 2019. godine u Hrvatskoj je ukupno ekshumirano 1.401 telo osoba srpske nacionalnosti, od čega je 979 identifikovano i predato porodicama. Preostalih 400 su žrtve iz akcija "Bljesak" i "Oluja". Takođe, postoji 36 registrovanih grobnih mesta za koje se godinama čeka ekshumacija, od čega je 18 u zapadnoj Slavoniji.

Bilateralnih sastanaka sa nadležnim hrvatskim telima za traženje nije bilo od oktobra 2020.

- Pozivali smo ih na izviđanje lokacija od njihovog interesa (Kudeljara kod Bogojeva, Sremska Mitrovica i mesna groblja od Smedereva do TE Đerdap), ali se nisu odazvali. Proverom na terenu nismo pronašli posmrtne ostatke - kaže naša sagovornica. Ove godine su identifikovana samo četiri tela iz hrvatskih mrtvačnica. U prištinskoj mrtvačnici se, pak, nalazi oko 350 tela, od čega više od 70 Srba i nealbanaca. Zastoj u saradnji je od 16. aprila prošle godine, a Beograd je predao 10 zahteva za proveru lokacija (na Košarama, Javoru, Lapušniku, Livačkom jezeru itd), zasada bez odgovora. Poslednja aktivnost srpske strane bila je u maju, kada su proveravane lokacije na potezu Rudnik, Štavalj i Sjenica, gde nisu pronađene grobnice.