POMEN ŽRTVAMA JASENOVCA I KOZARE: Eparhija pakračko-slavonska obeležava sećanje na mučenike monstruoznog ustaškog logora
CENTRALNO obeležavanje praznika Svetih novomučenika jasenovačkih održaće se 10. septembra, u Manastiru Svetog Jovana Krstitelja u Jasenovcu. Arhijerejsku liturgiju služiće više arhijereja SPC, a potom će na grobnoj humci kod spomenika "Kameni cvet", u Spomen-području Jasenovac, biti osveštani slavski kolač i žito.
Foto: Igor Marinković
Kako navode u Episkopiji pakračko-slavonskoj, ove godine spomen se obeležava kao uspomena na 77 godina od proboja jasenovačkih logoraša i osam decenija od bitke na Kozari i početka akcije Diane Budisavljević - spasavanja srpske dece iz logora Mlaka i Stara Gradiška.
U Eparhiji kažu i da je obeležavanje Svetih novomučenika otpočelo još 4. septembra, svakodnevnim služenjem liturgije u Manastiru Jasenovac, i trajaće do 13. septembra. Sutra će tim povodom biti održan i naučni skup "Novomučenici: Poliperspektiva VIII", u Srpskoj pravoslavnoj opštoj gimnaziji "Kantakuzina Katarina Branković", u Zagrebu. U njemu će učestvovati više međunarodnih stručnjaka iz ove oblasti.
Osim toga, u nedelju, 11. septembra, na praznik Usekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja, u hramu Svetih apostola Petra i Pavla, u Kućancima, gde je kršten nekadašnji patrijarh srpski Pavle, biće služena sveta arhijerejska liturgija.
Sistem koncentracionog logora smrti Jasenovac postojao je u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj 1.337 dana. Ovog aprila navršilo se 77 godina otkako su, 1945, logoraši pokušali proboj. Od njih 1.073, koliko ih je tada bilo, u proboj je krenulo 600, a preživelo stotinak. Preostalih 473 ubijeno je i spaljeno. Istoga dana počeo je i proboj zatočenika Kožare, dela logora u mestu Jasenovac. Od 167 logorša, proboj je preživelo njih 11.
U okviru akcije Diane Budisavljević, od leta 1942, kada je otpočela nemačko-ustaška ofanziva na Kozari, i kada su desetine hiljada srpskih civila ubijene i odvedene u logore, iz njih je spaseno mnoštvo srpske dece. Prema nekim podacima, od 15.536 mališana koje je Diana sa saradnicima uspela da izvede, 3.254 je umrlo, dok je više od 12.000 preživelo rat. Krajem maja 1945, dva agenta Ozne oduzimaju joj albume sa fotografijama, a po nalogu Ministarstva socijalne politike Hrvatske oduzeta joj je i celokupna kartoteka, pa su mnogobrojni mali Kozarčani izgubili trag o svom poreklu i veliki broj nikada nije uspeo da nađe roditeljski dom.
U okviru ofanzive na Kozari ubijeno je oko 40.000 civila, a oko 68.000 ih je zarobljeno, od čega više od 23.000 dece.
U CRKVENOM KALENDARU OD 2010.
SVETI arhijerejski sabor SPC je 16. aprila 2010. odlučio da se spomen Svetih novomučenika jasenovačkih obeležava 31. avgusta po julijanskom, odnosno 13. septembra po gregorijanskom kalendaru. Glavno sećanje se od tada liturgijski obeležava u Manastiru Jasenovac, u organizaciji Eparhije pakračko-slavonske.