NAPAĆENI HRAM ČEKA SVOJ NAROD: Crva Svetog Ilije u Podujevu jedini čuvar srpskih tragova u ovom gradu - Pravoslavnih vernika više nema

- Iako je crkva u Podujevu prema svim predanjima posvećena Svetom Andreju Prvozvanom, narodu ovog kraja je poznata kao Crkva Svetog Ilije, jer smo ovog svetitelja obeležavali kao zaštitnika grada - pričaju nam Srbi iz Podujeva raseljeni u Kuršumliji, koji ističu podatak da je na području ove opštine do 1999. godine živelo nešto više od hiljadu Srba. 

Crkva na brdu iznad grada sagrađena je, kažu, između 1929. i 1930. godine, dok se pored svetinje nalazi i gradsko groblje. Ispred crkve na prostranoj livadi, nalik parku, parkirano je nekoliko automobila, a pored samog ulaza u crkveno dvorište i policijski. Gvozdena kapijica kojom se ulazi u hram je zaključana, ali na molbu da uđemo u crkvu i pomolimo se, policajac otključava, baš kao i drvena stara vrata ove svetinje. 

- Dolaze, dođu povremeno da vide crkvu oni koji su živeli nekada ovde - kaže nam policajac koji nam dozvoljava da uđemo i u unutrašnjost crkve. 

Iako je obnovljena, crkva je gotovo prazna, a na sredini su delovima terijala otpalog plafona koji se urušio, verovatno od kiše. Na jednom od udubljenja u zidu mala ikonica, molitvenik, polomljena kadionica i ponekoliko metalnih i papirnih novčanica. I dok se zraci već zalazećeg sunca probijaju kroz prozore, unutrašnjost, ali i čitava crkva sa nepokošenom travom u dvorištu i belom zidanom ogradom odaju tužnu sliku usamljenosti. Jer, u ovom gradiću na reci Lab, vernika više nema. Nema ih više ni na području čitave opštine, osim nekoliko njih u selu Medragovacna tromeđi sa kuršumlijskom i opštinom Medveđa. 

- Crkva Svetog Ilije bila je mesto okupljanja Srba iz Podujeva. Pogotovo za praznik Svetog Ilije, kada je oko crkvenog dvorišta održavan Sabor. Tada smo se okupljali, družili i proslavljali praznik koji sada u našem gradu i našoj crkvi nema ko da obeleži. Jer i naša crkva je napaćena, baš kao i naš narod - priča nam Tina Anđelković, koja je sa porodicom odmah po punoletstvu bila primorana da napusti grad za kojim nije prestala da žali. 

I dok podseća da je Crkva Svetog Ilije pored crkve u desetak kilometara udaljenom Kraljevcu bila jedna od retkih hramova na području opštine, ova devojka kaže da je zato i bila dragocena Srbima iz ovog kraja. Većina Srba sa područja podujevske opštine nije otuđila imovinu, niti prodala imanja, a crkva iako usmaljena i uz retke posetioce čuva tragove srpstva i srpskog postojanja. Podujevo se sa administrativnom linijom od 102 kilometra graniči sa kuršumlijskom opštinom u centralnoj Srbiji. 

KOPALI GROBOVE, BACALI KOSTI

Iako je oskrnavljena i 1999. godine, crkva u Podujevu je najviše stradalau Martovskom pogromu 2004. godine. Albanac koji je lomio krst na svetinji, Alem Kurti, preminuo je u 31. godini od teške bolesti, a raseljeni Srbi iz Podujeva kažu da su tada češki vojnici koji su obezbeđivali crkvu morali da napuste ovaj kompleks koji je uništen zajedno sa grobljem. Kako je tada izjavio češki oficir Jindrih Pleher, vojnici su bili šokirani kada su videli Albance da iz okolnog groblja vade sanduke i bacaju kosti mrtvih Srba.