GARANTUJU SPC VLASNIŠTVO NAD HRAMOVIMA: Objavljena radna verzija Temeljnog ugovora
DRŽAVA Crna Gora jemči Srpskog pravoslavnoj crkvi nepovredivost prava svojine i državine nad manastirima, hramovima i drugim nepokretnostima u njenom vlasništvu.
Foto V. Pavićević
Crna Gora se obavezuje da uknjiži sve neupisane nepokretnosti u vlasništvo Mitropolije crnogorsko-primorske, Eparhije budimljansko-nikšićke, Eparhije mileševske i Eparhije zahumsko-hercegovačke.
U ovim objektima i prostorima državni organi ne mogu preduzimati bezbednosne mere bez prethodnog odobrenja nadležnih crkvenih organa, osim u slučajevima kada to nalažu razlozi hitnosti zaštite života i zdravlja ljudi.
Ovo je predviđeno radnom verzijom Temeljnog ugovora, u 20 tačaka, koji su usaglasile radne grupe Vlade Crne Gore i SPC, a koji će potpisati Vlada Crne Gore i Sveti Arhijerejski Sinod SPC.
Navedeno je da SPC ima pravo da samostalno uređuje svoju unutrašnju organizaciju i da osniva, menja, ukida ili priznaje crkveno-pravna lica. Takođe, kaže se i da država jemči Crkvi, sveštenstvu, monaštvu i vernicima slobodu održavanja duhovnih i administrativnih veza, saglasno pravoslavnom kanonskom pravu i Ustavu SPC, sa svojim najvišim crkvenim telima, sa drugim pomesnim pravoslavnim crkvama, kao i sa i verskim zajednicama.
- Crkva ima isključivo i neotuđivo pravo da slobodno u Crnoj Gori uređuje sopstveno crkveno ustrojstvo, kao i da osniva, menja i ukida arhijerejska namesništva, crkvene opštine, parohije, manastire i druge organizacione jedinice - navedeno je u radnom dokumentu, čije potpisivanje bi trebalo uskoro da bude zakazano, bar sudeći po najavama predsednika crnogorske vlade Dritana Abazovića. - Država jemči Crkvi slobodu bogosluženja, verskih obreda i ostalih verskih i humanitarnih delatnosti.
Crkva, takođe, ima pravo da gradi hramove i crkvene objekte, kao i da vrši prosvetne, kulturne, naučne, informativne, izdavačke i drugih delatnosti koje su povezane sa njenom duhovnom misijom. SPC može da osniva i uređuje radio i televizijske stanice, u skladu sa važećim zakonima. Predviđeno je i da SPC može da osniva verske obrazovne i kulturne ustanove. Zagarantovano je i pravo da roditelji mogu deci da obezbede versko obrazovanje, a u školama to će biti regulisano u skladu sa propisima Crne Gore.
Vlada se obavezala i da će omogućiti bogosluženja u vojnim, zdravstvenim i drugim javnim ustanovama, prostor za bogosluženje i posnu hranu za vernike u bolnicama, zatvorima, domovima... Definisani su i neradni dani za verske praznike, a primenu ugovora pratiće mešovita komisija predstavnika obe strane.
O FINANSIRANjU POSEBAN SPORAZUM
U NACRTU je konstatovano i da država finansijski pomaže Crkvu, naročito obnovu i očuvanje pravoslavnih verskih objekata koji imaju kulturno-istorijsku vrednost. Finansiranje prosvetnih i kulturnih ustanova u Crnoj Gori, čiji je osnivač Crkva, kao i status njihovog osoblja i korisnika, bliže će biti uređen posebnim sporazumom.