ISTORIJSKI DODATAK - NASRTAJ NA NAJSVETIJI HRIŠĆANSKI PRAZNIK: Te 1944. bombe na Beograd su bacale "leteće tvrđave" B-17 i bombarderi B-24

Ko ga još nije bombardovao! U devetnaestom veku Turci, u dvadesetom Austrijanci, Mađari, Nemci, a na samom kraju Drugog svetskog rata, Englezi i Amerikanci. Gorka ironija sudbine izgleda ne prati samo ljude nego i gradove. U smiraj prošlog veka ponovo su se obrušili engleski i američki avioni i krstareće rakete, potpomognuti saveznicima iz NATO među kojima su ovog puta bili i Nemci.

Licemerje ovih "humanih misija" samo potvrđuje da su davno prošla vremena kada se moglo govoriti o političkom prestižu velikih sila i o moralnom ugledu velikih naroda. Pokazuje da su puki interes i zablude važnije od ljudskih života, dogme preče od elementarnog ljudskog morala, jer su spremni da hiljade nevinih žrtava proglase krivcima, a njihove dželate nevinim. Vek koji je ostao za nama bio je obeležen vandalizmima, rušenjem gradova, sejanjem užasa i smrti, istrebljivanjem mirnog stanovništva... i ništa od toga nije zaobišlo Srbiju i njen glavni grad.

Sve beogradske crkve bile su prepune, na ulicama je bilo življe nego bilo kog dana za vreme okupacije. Cele porodice pošle su u kućne posete svojim rođacima i prijateljima. Beograđani su tog dana želeli, makar na trenutak, da zaborave strahote rata, da sebi priušte iluziju radosti i normalnog života, da u vedrom raspoloženju proslave Uskrs i skorašnji kraj rata.

Samo za nekoliko sekundi kristalno vedro nebo nad Beogradom premreženo je eskadrilama aviona. Počeo je pravi pakao, vrilo je kao u kotlu. Istovremeno su fijukale stotine bombi, zavijale gradske sirene, urlali motori bombardera.

Bajlonijeva pijaca i sve okolne ulice, u kojima tokom rata nikad nije bio nijedan vojni objekat, bile su razorene i uništene. Prašina je prekrila pijacu na Kalenića guvnu, bolnice, u kojima su bili smešteni i naši tek pristigli zarobljenici iz Nemačke, pretvorene su u ruševine. Razoreno je i prvo beogradsko porodilište, podignuto posle Prvog svetskog rata dobrovoljnim prilozima Beograđana. U njemu su Englezi i Amerikanci prekratili živote dvadeset i dvema porodiljama. Poginulo je isto toliko novorođenčadi mlađih od osam dana, kao i dve porodice koje su im bile u poseti.

Glavni nemački punktovi u okupiranom Beogradu nisu ni okrznuti.

NA DRUGI dan Uskrsa, usledilo je drugo još bezobzirnije razaranje Beograda. "Savezničke" bombe pogodile su Centralni higijenski zavod, Bolnicu za zarazne bolesti, Dom slepih, Berzu rada, Ortopedski zavod, Državni dom za mušku decu, Državni dom za žensku decu, dva doma za decu srpskih izbeglica iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine, Dečju bolnicu, Dečji dispanzer...

Stradalo je nekoliko mlinova, galerija, biblioteka, izdavačkih preduzeća, muzičkih škola, bioskopi na Terazijama, Centar za humor, Srpsko narodno pozorište...

Srušene su Terazije, oštećeni svi mostovi na Savi i Dunavu, prah i pepeo prekrio je destine beogradskih ulica. Od Niške, Stiške, Alekse Nenadovića, Krunske, Francuske, Rimske, Miletine, Makenzijeve i Kneza Miloša do Mletačke, Kraljice Natalije, Zvečanske, Hadži-Đerine, Nemanjine...

Razorne "savezničke" bombe pogodile su glavnu Železničku stanicu, železničke stanice u Topčideru i Rakovici, Okružni ured za osiguranje radnika, palatu "Albanija", Poštu broj 2, Fabriku štofova Vlade Mitića na Karaburmi, Fabriku hartije "Vapa", Tehnički fakultet, Vajfertovu pivaru, Studentski dom.

BEOGRAD je bio obogaljen, nemački objekti ostali su tamo gde su i bili. Život je izgubilo oko 2.000 ljudi, žena i dece, teže i lakše je ranjeno oko 5.000 Beograđana. "Saveznici" su se okomili čak i na prepun nemački logor na Sajmištu. Na licu mesta poginulo je 60, a ranjeno oko 150 nesrećnih logoraša, Srba i Jevreja.

Nemački gubici u Beogradu bili su sto puta manji od žrtava nevinog civilnog stanovništva.

Samo u jednom danu ispred centralnog groblja stajalo je 450 kovčega Beograđana kojima je neko iz porodice ostao živ pa je mogao da se postara za njihovu sahranu. Među njima je bio i prota Branislav Marinković, ugledni srpski sveštenik, koji je pored maternjeg govorio francuski, ruski, nemački, grčki i italijanski jezik. Njega su veliki zapadni "saveznici" usmrtili u Crkvi Svetog Aleksandra Nevskog na Dorćolu, i to baš u času kada je otvorio svečanu Uskršnju liturgiju.

PRENERAŽENI su bili Beograđani kada su na jednoj velikoj bombi, koja slučajno nije eksplodirala, otkrili poruku koju im šalju Englezi i Amerikanci i oni koji su odobrili njihovo suludo masakriranje Beograda. Na bombi je krupnim ćiriličkim slovima bila poruka: "Srećan Uskrs".

Bombe sa ovakvim porukama na srpsku prestonicu su bacale "leteće tvrđave" B-17 i četvoromotorni bombarderi B-24, koji su se, ironijom sudbine, zvali "liberatori" - "oslobodioci". Oni su Beograd razarali tzv. tepih-bombama kojima će godinu dana kasnije sravnjivati sa zemljom najveće gradove u Nemačkoj.

Beograd je zamro. Saobraćaj u gradu je obustavljen, škole su prestale sa radom. Hiljade unezverenih Beograđana potražilo je utočište u Ripnju, Velikom Mokrom Lugu, Rakovici, Pinosavi, na Avali.

PISMO BRITANSKOM KRALjU

POSLE uskršnjeg razaranja Beograda Božidar Nedić, član Međunarodne organizacije bivših ratnika, obratio se Džordžu Šestom, kralju Velike Britanije: "Vaše Veličanstvo, ... Nad mojim narodom izvršen je strahovit zločin, koji istorija ne poznaje ni po motivima, ni po žestini. Taj zločin izvršen je u ime engleskog naroda, na čijem se čelu Vi nalazite. Vaši avioni, sa oznakom engleske trobojnice, izručili su smrtonosni tovar nad Beogradom. To su činili na sam dan pravoslavnog Uskrsa... Umesto radosti nejakoj deci i ženama za svoj praznik, razneli su utrobe i obezglavili telesa u masama. Pobijeno je oko 2.000, a sa ranjenima broj žrtava prelazi više hiljada. Veličanstvo, kakva je nesreća zadesila moj narod, koji je zbog savezništva sa Vama upropastio zemlju, izgubio državu i za tri godine po savetima Vaše odgovorne vlade sabotirao okupatora, boreći se po šumama, pa je nanizao još milion grobova. Sad je dočekao da ga njegovi saveznici nagrade tako što su mu pobili 10.000 nevinih žrtava i razrušili hiljade domova."

Fotografije: Arhiva muzeja Jugoslavije, dokumentacija "Novosti" i "Borbe" i Vikipedija