DUPLJAJSKA KOLICA "DOVOZE" TURISTE: Na ulazu u Dupljaju, kod Bele Crkve, postavljena skulptura, kopija iz praistorije

Da svima koji u Dupljaju dođu ili kroz nju prolaze pokažu značaj svog mesta, ali i da se bolje pozicioniraju na turističkoj mapi naše zemlje.

Skulptura muškog idola u trokolicama koje vuku patke proporcionalno je čak 10 puta veća od originalnog eksponata, izloženog u Narodnom muzeju u Beogradu. Široka je dva i po, a visoka dva metra, i teži 1.500 kilograma. Izlivena je od belog mermera i belog gipsa, pa simbolično patinirana bronzanom bojom, budući da Dupljajska kolica potiču iz srednjeg bronzanog doba. Ornamenti su istaknuti žutom bojom, jer se i na originalu u tim udubljenjima vide žuti tragovi. Ipak, razlikuju se u jednom detalju. Autor Jovan Živković iz Pirota je tzv. poklopac, kojeg nema na originalu, postavio iznad glave idola, vođen naučnim pretpostavkama da je on isprva baš tu i stajao.

- Izrada Dupljajskih kolica bila je pravi izazov, ne samo zbog komplikovanog procesa izlivanja, već i zbog njihovog velikog kulturno-istorijskog značaja. Da bih ih što verodostojnije prikazao, posetio sam Narodni muzej u Beogradu i čitao mnoge naučne radove. Tu sam našao podatke koji ukazuju da je moguće da je poklopac, koji u muzeju stoji pored kolica kao poseban detalj, stajao upravo iznad idola, i da je sa njim bio povezan bronzanim žicama. Na osnovu tih ilustracija sam i uradio svoju verziju replike - kaže Živković, za "Novosti".

Dupljajska kolica, figura stara oko 3.500 godina, i danas intrigiraju stručnu javnost, ne samo zbog svog izgleda, već i zbog još jasno nedefinisane namene i kulta. Ali, dileme nema da je reč o remek-delu praistorijske umetnosti. Zato se slika Dupljajskih kolica nalazi na svim srpskim vozačkim dozvolama.

- Postavljanjem skulpture blizu mesta gde su pronađena, promovišemo i čuvamo bogato kulturno-istorijsko nasleđe naše opštine, koje je važan deo i svetske kulturne baštine.

Na ovaj način i arheološki lokalitet Dupljaja mapiramo u okviru turističke ponude - kaže Violeta Simić, predsednica Opštine Bela Crkva.

Prvi efekti postavljanja ovog spomenika već su vidljivi. Prolaznici svakodnevno zaustavljaju svoja vozila da bi se fotografisali pored trokolica i te slike objavljuju na društvenim mrežama. Meštani se nadaju da će on privući i turiste iz cele zemlje.

EKSPONAT

U BELOJ Crkvi postoji još jedna skulptura Dupljajskih kolica, koja je urađena u istoj razmeri: jedan prema deset. Napravio ju je belocrkvanski umetnik i profesor Nenad Bračić, a nalaze se u holu Tehničke škole "Sava Munćan".

PAORI IH PRONAŠLI U KOMADIĆIMA

TERMIN Dupljajska kolica odnosi se na "velika" i "mala", dve različite praistorijske figure od terakote. "Velika" su idol u trokolicama koje vuku patke, a "mala" imaju samo dva točka i u njima se vozi tzv. Vršački idol. Njihove delove su početkom 20. veka u ataru Dupljaje pronašli paori. Od njih ih je otkupio ugledni belocrkvanski arheolog amater Leonard Bem i potom ih, očigledno uz nečiju stručnu pomoć, sastavio. Bemova porodica, koja je imala ozbiljnu privatnu arheološku kolekciju, nekoliko decenija kasnije oba primerka je prodala - "velika" Narodnom muzeju u Beogradu, a "mala" Gradskom muzeju u Vršcu.