GUBITAK TEMELJA ZA ISTORIJSKU OBNOVU: Srpski narod u jugoslovenskoj državi od 1918. do 1992. godine
BEZ udaraca, najpre nacističke Nemačke, a zatim globalističkih Sjedinjenih Američkih Država, jugoslovenska zajednica bi i 1941, a još više 1992, bila u stanju da prevaziđe svoje unutrašnje razlike i očuva zajedničku državu
Krajem 19. i početkom 20. veka narod u Istri, Dalmaciji, a posebno na ostrvima, počinje da prelazi u pravoslavnu veru, Foto Arhiva
Međunarodni položaj novostvorene jugoslovenske države je bio ključni činilac u njenom razvoju i u konačnom slomu. Bez spoljnog udara, ta bi država u dužem vremenu prevazilazila unutrašnje sukobe, zasnovane na rascvetavanju religiozne netrpeljivosti.
To se odnosi i na drugu Jugoslaviju i njen konačni slom 1992. Kao većinu istočnoevropskih zemalja, tako je spoljnu bezbednost Jugoslavije čuvao interes velikih sila da zadrže Nemačku od izrastanja na položaj glavnog evropskog hegemona. S druge strane, ni sve evropske velike sile nisu uvek smatrale da su najviše ugrožene od nemačke moći, pa su i same prema njoj nastojale da drže odrešene ruke.
U naporu da stvore jugoslovensku državu jednog, a troimenog naroda, srpska politika i srpska kultura su doživele poraz pre nego su išta počele. Kraj rata 1918. je dočekan u slomu iluzija, sa kojima se u njega 1914. oduševljeno ušlo. Sem male slovenačke pomoći, koja je dolazila više iz strateških bojazni od italijanskog susedstva, srpski interes za izgradnju jugoslovenske države je ostao od početka usamljen. Na samom početku se videlo da Katolička crkva usmerava svoje vernike na državnu nezavisnost i otcepljenje od jugoslovenske zajednice. Ona je glavna ideološka i politička snaga procesa kroatizovanja seljaka i njihove politike konverzije od katolika u Hrvate. Zato je svoj pokret Katolička akcija ubrzano počela da pretvara u masovnu pojavu i da njime obuhvati celo stanovništvo.
Nemoguće je tačno nabrojati koliko je bilo raznih društava koja su ulazila u okvir Katoličke akcije, a posebno je teško navesti broj članova. U zagrebačkoj nadbiskupiji 1939. bila je 21 organizacija, od kojih su samo muški križari imali 16.350 članova, dok je ženskih bilo. 7.821. Laičko organizovanje pod vođstvom crkve obuhvatalo je sve profesije i sve socijalne staleže.
Fotografije:
Dokumentacija Kinoteke,
Stevan Kragujević, dokumentacije: "Novosti", "Borbe", Tanjuga, Youtube, "Vikipedije", SANU i Arhiva Jugoslavije