JADOVNO I PAG - PRETEČE JASENOVCA: Nastradali nikada nisu ekshumirani, prebrojani i dostojno sahranjeni

Za taj program istrebljenja nije bio potreban povod ni kritika režima. Ni otpora režimu. Ni pobune protiv njega. Bilo je dovoljno da ste bili Srbin, Jevrejin ili antifašista.

Ovo je juče na obeležavanju Dana sećanja na Jadovno 1941, rekao Veran Matić, specijalni izaslanik predsednika Srbije za rešavanje pitanja nestalih sa Republikom Hrvatskom. Naglasio je i da, bez obzira na broj ubijenih, činjenica da su stradali samo zato što su bili Srbi, Jevreji ili antifašisti ne sme nikada biti zaboravljena:

- Ovakva ideja države i prvi ciljevi njene vlasti ne sme nikada prestati da bude dovoljno osuđivana. Siguran sam da trajnoj osudi strahote i moralnom osećaju otpora bilo prema iskustvu takve države, bilo prema njenom opradavanju ili zagovaranju, treba dograđivati politiku istorijskog pomirenja.

Ove godine se navršava 80 godina od stradanja najmanje 38.000 žrtava sistema logora Gospić - Jadovno - Pag, među kojima su većina bili Srbi. Administracija genocida bila je spremna već u Kraljevini Jugoslaviji i samo dan po proglašenju NDH, 11. aprila 1941. počeo je da radi sistem logora smrti Gospić - Jadovno - Pag za istrebljenje "naroda van zakona": Srba i Jevreja.

- Zna se na osnovu kakve državne ideje i kojih zakona je uspostavljena NDH: rasno, verski, etnički, jezički i kulturno čista država sa Zakonskom odredbom za odbranu naroda i države, Zakonskom odredbom o zabrani ćirilice, Zakonskom odredbom o hrvatskom jeziku, o njegovoj čistoći i o pravopisu, Zakonskom odredbom o zaštiti arijske krvi i časti hrvatskog naroda, Zakonskom odredbom o rasnoj pripadnosti, Zakonskom odredbom o zaštiti narodne i arijske kulture hrvatskog naroda - podsetio je Milorad Pupovac, predsednik Srpskog nacionalnog vijeća u Hrvatskoj. - Oni koji ovo poriču, ne poriču na osnovu znanja već neretko na osnovu propagande kakvu su praktikovali ustaše i NDH. Oni koji prećutkuju čine to zbog toga što tako svesno ili nesvesno učestvuju u izgradnji politike zaborava.

Jadovno je bilo logor pod vedrim nebom u šumskoj divljini. Zatočenike su ustaše u grupama izvodile i mučile nad dubokim kraškim jamama, u koje su ih zatim bacali i mrtve i žive. O sistemu logora vladala je zavera ćutanja, pa žrtve nikada nisu ekshumirane, prebrojane i dostojno sahranjene.

NEGIRANjE ZLOČINA I GENOCIDA

Činjenicu da SFRJ kao država, kojoj je to bila sveta dužnost, nije izvršila svoju obavezu dokumentovanog i istinskog utvrđivanja broja svih ljudskih gubitaka u Drugom svetskom ratu, tako i svih žrtava rata i genocida, sa imenom i prezimenom, iskoristili su falsifikatori istine. Iz ćutnje o genocidu su izrasla nastojanja da se postojanje masovnih zločina i sasvim negira - zapisao je 1990. dr Đuro Zatezalo, koji je život posvetio istraživanju Jadovna.