OGRADA STIGLA U BEOGRAD: Posle ravno šest i po decenija deo nekadašnjeg ukrasa oko Skupštine vraćen na staro mesto (FOTO)
DEO nekadašnje ograde koja je bila oko sadašnjeg Doma Narodne skupštine u Beogradu, vraćen je "na staro mesto" posle ravno 65 godina.
Foto Monografija Dom Narodne skupštine
Specijalnim letom u našu prestonicu dopremeljen je sinoć iz Severne Makedonije ispred srpskog parlamenta u Beogradu, gde su ga radnici potom postavljali za primopredaju, planiranu za jutros oko 7.30. Kako je najavljeno u protokolu, predsedniku Skupštine Ivici Dačiću predao ju je gradonačelnik Ohrida Konstantin Georgievski. Reč je o sačuvanom fragmentu ograde, dužine oko četiri metra, koji je posle demontaže 1956. godine ugrađen ispred Titove vile "Biljana" u gradu podno Samuilove tvrđave.
Ograda od kovanog gvožđa, za koju su istoričari umetnosti i arhitekte tvrdili da je "raskošna i očaravajuća", postavljena je 1936. godine. Bila je duga oko pola kilometra, a rađena je po projektu čuvenog arhitekte Nikolaja Krasnova.
OD NOVOG DVORA DO VODOVODA
OKO zdanja Novog dvora, danas zgrada Predsedništva i Skupštine Grada Beograda, takođe je postojala graciozna ograda, koja je imala sličnu sudbinu. Njeno demontiranje uklonilo je "prepreku između vlasti i naroda", zbog čega su, navodno, obe ograde i uklonjene, ali je značajan deo one koja je bila oko Dvora "ostao u životu". Sada je oko poslovne zgrade "Beogradskog vodovoda i kanalizacije" u Lješkoj ulici na Banovom brdu. Foto M. Labudović
Međutim, burna promena političkog uređenja posle Drugog svetskog rata, izmenila je ovo viđenje načina uređenja eksterijera. Taj deo dekoracije oko monumentalnih zdanja izgubio je dotadašnji značaj, dodatno "poguran" ideološkim parolama komunističkog vremena poput one da "između vlasti i naroda ne sme da bude ograda".
- U vreme Prvomajske parade, koja je prošla ispred Skuštine 1951. godine, ograda oko Skupštine je još postojala - kaže Darko Ćirić, viši kustos Muzeja Grada Beograda.
- Pre toga parade su išle preko Terazija. Tokom 1948. i 1949. godine počela je izgradnja Trga Marksa i Engelsa, današnjeg Trga Nikole Pašića. Zbog njegove izgradnje porušene su zgrade Okružnog suda, Šestog puka, kao i legendarna kafana "Topola".
Vraćajući nas u obrise i siluete tadašnjeg Beograda, Ćirić nam je otkrio i fotografiju Skupštine iz 1955. godine, koja svedoči da je ograda opstala gotovo 11 godina od završetka Drugog svetskog rata.
- Ako se ta fotografija pažljivo analizira, uočava se da se sa desne strane, iza Skupštine, vidi zgrada u Takovskoj 6, koja je bila stambena zgrada "Partizanskog puta". Zgrada se naslanjala na ogradu, što znači da je ograda oko parlamenta postojala 1955. godine, kada je zgrada "Partizanskog puta" podignuta - objašnjava Ćirić.
AVIO-LINIJA BEOGRAD - OHRID?
POSLE primopredaje dela ograde, uslediće i predstavljanje turističke ponude Ohrida, a planirano je za sutra. Osim gradonačelnika ovog grada, u delegaciji su i direktor Agencije za promociju i podršku turizma Ljupčo Janevski i direktorka Međunarodne manifestacije "Ohridsko leto" Nataša Popović. Oni će u srpskoj prestonici predstaviti turističku ponudu najpoznatijeg turističkog centra u Severnoj Makedoniji, a kako su najavili, predložiće i uspostavljanje avio-linije Beograd - Ohrid.
Ipak, godinu kasnije, posebnom odlukom novih komunističkih vlasti, ograda je demontirana. Jedan njen deo upotrebljen je za ukrašavanje i opasavanje Titove vile "Biljana" u Ohridu, dok je značajan deo upotrebljen kako bi bio ograđen Beli dvor na Dedinju. U zaštićenoj zoni Gorica, delu ohridske "rivijere", vila "Biljana" je izgrađena kao rezidencijalni objekat bivšeg jugoslovenskog predsednika Josipa Broza Tita. Bila je zvanični rezidencijalni objekat doživotnog predsednika SFRJ, a danas Steve Pendarovskog, predsednika Republike Severne Makedonije.