ISTORIJSKI DODATAK - VIZIJE NEIMARA KOVALJEVSKOG: Ruski arhitekti su ostavili trajni pečat u srpskoj prestonici

Iza sebe je ostavio: Državni arhiv u Karnegijevoj ulici, Ministarstvo finansija u Nemanjinoj 11 (danas sedište Vlade), Ministarstvo šuma i rudnika, poljoprivrede i voda

(Ministarstvo spoljnih poslova), Pozorište "Manjež", na mestu Jugoslovenskog dramskog. Uredio je dvor na Dedinju i mauzolej Karađorđevića na Oplencu. Dogradio je zgradu Državnog saveta i glavne kontrole (Ministarstvo finansija), obnovio Njegoševu kapelu na Lovćenu, zamak Alekse Savića na Hisaru kod Prokuplja, osmislio je zgradu Banovine na Cetinju, spomen-kosturnice na Zejtinliku, u Solunu i na ostrvu Vidu. Obnovio je porušenu crkvu Ružicu na Beogradskoj tvrđavi i rukovodio uređenjem enterijera Narodne skupštine. On potpisuje i Most kralja Aleksandra na Savi, u Beogradu, srušen početkom rata, na čijim stubovima danas stoji konstrukcija Brankovog mosta.

Značajan ruski arhitekta bio je i Nikolaj Vasiljev. Za manje od dve godine, koliko je proveo u Beogradu, ostavio nam je zgradu Vojnogeografskog instituta na Beogradskoj tvrđavi, u kojoj je danas Vojni muzej, i više stambenih kuća. Emigrirao je u Ameriku. Jedan od najuspešnijih neimara bio je Viktor Lukomski, takođe zaposlen kao privremeni arhitekta u Arhitektonskom odeljenju Ministarstva građevina. Posle nostrifikacije diplome, 1930. godine, otvorio je samostalni biro. Istakao se kao graditelj između ostalog Starog dvora na Dedinju, hotela na Avali, Patrijaršije, Hrama Sv. Andrije u dvorskom kompleksu...

Arhitekta Vilim Baumgarten, zaposlen u Ministarstvu vojnom, ostavio je Palatu Generalštaba u Ulici kneza Miloša. Početkom tridesetih sagradio je Ruski dom, u Ulici kraljice Natalije, dok je u Skoplju izgradio Oficirski dom, porušen u zemljotresu. Poslednje Baumgartenovo delo je zgrada Hipotekarne banke iz 1940, sada stara pančevačka pošta. Valerij Staševski, zaposlen u Ministarstvu građevina, zaslužan je za Rusku crkvu na Tašmajdanu, veći broj beogradskih građanskih kuća i Modernu garažu u Ulici Majke Jevrosime, danas Muzej automobila.

JURIJ KOVALjEVSKI, od milošte prozvan Đorđe, najviše nas je zadužio Generalnim urbanističkim planom Beograda iz 1923. Sedam godina kasnije, 1930, uradio je idejnu skicu za uređenje Terazijske terase. Projektovao Studentski dom Kralj Aleksandar ("Lola"), nadgrobni spomenik Nikolaja Hartviga. Njegovo najveće delo je Veliko stepenište na Kalemegdanu, onaj ukras od belog kamena koji spaja više nivoa i vodi do statue Pobednika. Most koji spaja Adu Ciganliju i Novi Beograd malo je ispod mosta koji je 1923. zamislio i ucrtao Kovaljevski, predvidevši da će se grad širiti preko obale reka, što se desilo nekoliko decenija kasnije. Grigorije Samojlov je zvanje stekao u Jugoslaviji. Pre rata je projektovao prvo otmene gradske kuće, a zatim i zgradu Penzionog fonda činovnika Narodne banke (danas Pozorište na Terazijama), Crkvu Svetog arhangela Gavrila, pored Partizanovog stadiona, kao i nekoliko zadužbina. Posle rata, "potpisuje" zgrade Mašinskog i Tehnološkog fakulteta u Beogradu i učestvuje u rekonstrukcijama palate SANU i Hotela "Moskva". Sergej Smirnov je kod Karađorđevića bio dvorski inženjer i arhitekta. Rukovodio je izgradnjom nove kraljevske rezidencije na Dedinju, kao i podizanjem memorijalnog kompleksa vladajuće dinastije na Oplencu. Grupa ruskih stručnjaka na čelu sa Smirnovom, u leto 1922, na poziv kralja Aleksandra, prihvatila se popisivanja srpskih spomenika.