FELJTON - IDEOLOŠKO PODRIVANJE TEMELJA SRPSKE ISTORIJE: Istina o borbi za slobodu srpskog naroda nije iščupana iz korena narodnog pamćenja

Svoje "Uspomene" Mišić je pisao na bolesničkoj postelji za vreme lečenja u Parizu 1920. godine. Bolest i smrt su ga omele da dovrši memoare, pa se rukopis završava opisom rata balkanskih saveznika protiv Turske 1912. godine i neposrednim pripremama srpske vojske za otpor uoči napada Bugarske na Srbiju u Drugom balkanskom ratu 1913. godine.

Vojvoda Mišić je učestvovao u šest oslobodilačkih ratova, koje je Srbija vodila od 1876. do 1918. godine. takođe je radio na stvaranju moderne srpske vojske. Međutim pojedini autori su, na osnovu proizvoljnih interpretacija dokumenata, pravili zaključke o ljudima i događajima iz tog doba prilagođavajući ih „marksističkim“ ili dnevno-političkim stavovima ideoloških kormilara u Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata, čiji su stavovi bili obavezujući za ocene o tom periodu srpske istorije. Pod okriljem tadašnje podaničke vladajuće garniture u Srbiji, planski jekrivotvorena srpska istorija, nipodaštavane i vređane srpske vođe iz vremena srpskih oslobodilačkih ratova. To je podrivalo srpsku nacionalnu svest, slabilo slobodarska i patriotska osećanja Srba, skrnavilo rezultate vekovne oslobodilačke borbe srpskog naroda. Mada su takva štiva obilato koristili hrvatsko slovenački kleronacionalisti, šiptarski separatisti i drugi antijugoslovenski elementi u zemlji i inostrani revanšisti u demonizaciji Srba, ipak istorijsku istinu o borbi i žrtvama za slobodu srpskog naroda i njegovim vođama, nije bilo moguće iščupati iz korena narodnog pamćenja.

U divovskoj borbi srpskog naroda  istaknuto mesto pripada vojvodi Mišiću. On je stoički podneo sve tegobe u dugotrajnoj vojničkoj službi, silne napore u šest teških ratova i sve nepravde koje su mu priređivali zavidljivci i karijeristi. Od svih muka koje je pretrpeo, najteže su ga, međutim, namučili dramatični događaji i spekulativne igre raznih politikanata i srbofoba pri kraju rata i tokom 1919. godine oko konstituisanja nove zajedničke jugoslovenske države o čemu će čitaocina ovog feljtona u „Novostima“ biti predočena autentična dokumentacija. To mu je toliko narušilo zdravlje da su sva nastojanja eminentnih lekara da ga otrgnu od smrti ostala bez uspeha. Upravo zbog toga taj period, u kojem je vojvoda Mišić imao dominantnu ulogu u srpskoj vojsci, biće nešto detaljnije obrađen u sledećim nastvcima.

MIŠIĆ je preminuo 21. januara 1921. Sahranjen je u Beogradu uz najviše državne počasti. Otišao je iz života na večni počinak ovenčan slavom i s tugom u duši, jer političari nisu razumeli i prihvatili njegov amanet da se treba odvojiti od onih koji mrze Srbe i ne žele da žive s njima u zajedničkoj državi. Užasni događaji iz vremena Drugog svetskog rata u kome su hrvatske ustaše, muslimanski fanatici, šiptarski balisti, bugarski i mađarski fašisti, folksdojčeri i drugi zlikovci izvršili nečuvene pokolje nad Srbima, i, posebno, egzodus od 1991. na ovamo, koji su neprijatelji Srba opet priredili našem narodu, vraćaju nas vojvodi Živojinu Mišiću kao velikom vojskovođi i dalekovidom vizionaru, uz obavezu da se sadašnje generacije ponovo ne ogluše o poruke koje nam je ostavio.

„Život je duga i teška borba“ - tim rečima započeo je svoje memoare vojvoda Živojin Mišić na bolesničkoj postelji u Parizu 1920. godine. U toj jednostavnoj rečenici sažeo je celu istinu o sebi i svojoj generaciji iz druge polovine XIX i početkom XX veka. Neumitna smrt ga je omela da završi memoare i ostavi sve željene poruke novim naraštajima. Na svom dugom i teškom životnom putu prepunom iskušenja, nepokolebljivo istrajavajući u službi idealima svoga naroda, potpuno je sagoreo u 65. godini života i preselio se u večnost, u istoriju. Svojim besmrtnim delima svrstao se među najistaknutije srpske vojskovođe pod čijim je rukovodstvom srpska vojska ostvarila najblistavije pobede u svojoj bogatoj ratnoj istoriji. Vojvoda Mišić, uz vojvode Radomira Putnika, Stepu Stepanovića i Petra Bojovića, neimar pobeda srpske vojske u balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu, u kojima je dovršeno nacionalno oslobođenje i ujedinjenje srpskog i drugih jugoslovenskih naroda. Zasluge ove četvorice vojskovođa su, isto tako, velike u izgradnji moderne srpske vojske koja je, po svojim ratnim uspesima moralu i uvežbanosti, upornosti u borbi i izdržljivosti u nevoljama, stala u red najboljih armija koje je video veliki svetski ratni požar 1914-1918. godine.

U želji da svakom od ove četvorice vojskovođa odredi mesto i učinak u tim krupnim istorijskim događajima, koji su srpski narod i vojsku svrstali među velike vojske i narode, njihov savremenik i saborac R. St. Mićić je u knjižici „Četiri bojne vojvode“ za svakog od njih dao veoma sažetu i dobro odmerenu karakteristiku: Mišić je impulsivna priroda, sav je u akciji; Stepa je u masi, on je sam masa; Bojović je organizator; Putnik je iznad. Ta različitost u prirodi vojskovođa, blagodareći međusobnom uvažavanju, pozitivno se odrazila na izbor sredstava i primenu manevara trupama u borbama u sva tri velika rata. Trupe su, idući iz pobede u pobedu, osećale da ih vode ruke sposobnih komandanata. To je kod srpskih vojnika, koji su po prirodi bistri i zadojeni patriotizmom, ulivalo gotovo natprirodnu snagu, tako da su uspešno izlazili na kraj sa brojno nadmoćnijim i bolje naoružanim neprijateljima.

MOGLO bi se reći da je takav odnos prema ratnim vođama gotovo uobičajena praksa u svim društvima. Čim umuknu ratne trube i topovi, političari, kojima smeta velika popularnost vojskovođa, čine sve da ih potisnu sa javne scene i otpočinju da pletu vence slave oko svoje glave. U slučaju srpskih vojvoda i sama priroda nije bila na njihovoj strani: ili su rano umrli, kao Putnik i Mišić, ili su se dobrovoljno povukli iz javnog života, kao Stepa i Bojović.

Vojvoda Putnik je još za vreme rata, 1917. godine, umro u Nici. Punih devet godina kovčeg  s njegovim posmrtnim ostacima nalazio se u prozoru ruske kapele na tamošnjem mesnom groblju. Dugo je bio zaboravljen čovek koji je najviše doprineo stručnom osposobljavanju srpskog oficirskog kora i izgradnji vojske u celini, vojskovođa koji je postavio temelje srpskoj ratnoj doktrini. Kao načelnik Glavnog generalštaba sačinio je ratne planove za oba balkanska rata i plan za rat sa Austrougarskom i rukovodio je  njhovim izvršavanjem.

Zanimljivo je podsetiti da nijedan od ratnih planova koje su pripremali generalštabovi drugih država, čije su se vojske borile u tim ratovima, nije, osim srpskih, uspešno realizovan. Vojvoda Putnik je uspeo da i u najnepovoljnijim okolnostima, 1915. godine, s čašću izvede srpsku vojsku iz bojeva tako da je sačuvano njeno ubojno jezgro za docnije odlučujuće događaje.

Nipodaštavanje srpskih vojskovođa ohrabrilo je srpske izmećare da navuku neprozirnu koprenu preko srpskih velikana i izlože poruzi čitavu prošlost, a žive učesnike oslobodilačkih ratova 1912-1918 i njihove porodice podvrgnu svakojakim maltretiranjima. Međutim, ovih uzburkanih godina u kojima mi živimo, o vojvodi Živojinu Mišiću - jednom od najslavnijih srpskih vojskovođa, istina je najzad izbila na videlo.

ZADIVLjUJUĆA PRISEĆANjA

SVOJE "Uspomene" vojvoda Mišić pisao je daleko od otadžbine, gde nije imao na raspolaganju potrebna dokumenta. Zato zadivljuje s koliko je pojedinosti i povezanosti opisivao događaje vezane za jedno tako dugo vremensko razdoblje na koje se odnose njegove "Uspomene". Mišić je, s obzirom na stanje zdravlja, osećao da neće moći sam da sredi svoj rukopis. Zbog toga je na mnogim mestima, na kojima je bilo neophodno potkrepiti sećanja izvornim dokumentima, preporučivao budućem priređivaču šta je još potrebno uneti u tekst, kako bi čitalac imao potpunu i jasnu predstavu o događajima i ličnostima o kojima je po sećanju pisao.

 SUTRA: TROJICA BUDUĆIH VOJVODA SEDE U ISTIM KLUPAMA