SPOMENICI RUSKE I SRPSKE KULTURE: Mnogi istaknuti srpski Rusi počivaju u Novom Sadu, Beloj Crkvi, Zrenjaninu, Novom Bečeju

Među istaknutim imenima ruske i srpske kulture nalaze se arhitekte Nikolaj Krasnov, Viktor Lukomski, Grigorije Samojlov, Petar Anagnosti, profesori Univerziteta Stepan Kulbakin, Fjodor Taranovski, Georgije Ostrogorski, Sergej Troicki, Georgije Pio-Ulski, V.V. Farmakovski, Aleksandar Brandt, Nikolaj Saltikov, Anton Bilimovič, balerine Nina Kirsanova, Tamara Polonska, Marina Olenina, glumica Natalija Erdeli, operska pevačica Sofija Drausal, pevačica ruskih romansi Olga Jančevecka, pisac i kritičar Jevgenije Aničkov, pisac i filmski snimatelj Mihail Ivanikov, slikari Stepan Kolesnikov, Leonid Šejka, književnik Aleksandar Saša Petrov ...

Mihail V. Rodzjanko, predsednik dva saziva Ruske Državne Dume i glavnokomandujući ruske vojske do Oktobarskog prevrata - M. V. Aleksejev, počivaju na Novom groblju, van ruskih parcela, ali su sastavni deo Ruskog nekropolja, zaštićenog kao jedinstven kompleks Grada Beograda, o čijem uređenju brine Vlada Ruske Federacije u okviru održavanja značajnih spomenika u inostranstvu. Van ruskih parcela nalazi se i grobno mesto ruskog poslanika u Srbiji, velikog poštovaoca srpskog naroda, Nikolaja Hartviga.
Deo nekropolja su Iverska kapela, podignuta 1931. po ugledu na srušenu kapelu u Moskvi, renovirana 2014. pod pokroviteljstvom predsednika Vladimira Putina, i spomenik „Ruska slava” podignut u čast ruskih vojnika poginulih u Prvom svetskom ratu.

U grobnici Iverske kapele sahranjen je mitropolit Ruske pravoslavne zagranične crkve Antonije Hrapovicki, a oko kapele - istaknuta duhovna lica ruske emigracije. Ovaj deo Novog groblja ima specijalni status sličan groblju saveznika u neposrednoj blizini. U avgustu 2014. godine, održan je svečani čin osveštenja uz učešće patrijarha srpskog Irineja i pod pokroviteljstvom predsednika Vladimira Putina... Ovaj deo Novog groblja u Beogradu predstavlja jedinstven prostor ruske istorije i kulture, ali istovremeno i srpske, budući da se na njemu počivaju ljudi koji su istovremeno i deo srpske istorije i kulture.

VAN BEOGRADA počivaju mnogi istaknuti srpski Rusi, u Novom Sadu, Beloj Crkvi, Zrenjaninu, Novom Bečeju. Na pravoslavnom groblju Čerat u Sremskim Karlovcima počiva oko 60 carskih Rusa, među njima ima barona, profesora karlovačke Bogoslovije i Gimnazije, generala, pukovnika, nižih oficira, inženjera, sveštenika, geometara, opštinskih činovnika, ugostitelja, stomatologa, običnih ljudi. Na Čeratskom groblju počiva otac generala Vrangela, Nikolaj Jegorovič Vrangel, doktor nauka. Njegov grob je blizu kapele, obeležen je većim ruskim krstom, a u krugu su sahranjeni ostali carski Rusi koji su živeli u Sremskim Karlovcima.

U Pančevu je svoj život okončala čitava plejada ruskih plemića, barona i baronica, grofova i grofica, kneževa i kneginja. Prema podacima iz Narodnog muzeja u Pančevu, na tom groblju počiva oko 1.200 izbeglih Rusa i njihovih potomaka. Ali, nemar i nebriga prekrili su većinu grobnih mesta... Najviše grobnih mesta je propalo tokom Drugog svetskog rata i u godinama Informbiroa...Hroničari Pančeva su zabeležili da 46 carskih generala i oko 300 oficira počiva u tom gradu. Među njima je general Mihajlo J. Boguševski, junak četiri rata, dobrovoljac u Srpsko-turskom ratu 1876, nosilac srebrne medalje zahrabrost Kraljevine Srbije.

NA PRAVOSLAVNOM groblju u Zemunu počivaju istaknuti Rusi, Aleksej Grinkov, profesor muzike i dirigent nekoliko horova, piloti prve jugoslovenske vazduhoplovne kompanije „Aeroput” Viktor Nikitin i Mihail Jarošenko, generali Vladimir Mihailovič Dragomirov, Aleksandar Genricij, pukovnik Aleksandar M. Arcibušev. Tu se nalaze i grobnice uglednih ruskih porodica.

Mnogi ruski vojnici koji su poginuli u oslobađanju Beograda u Drugom svetskom ratu, čija imena nisu poznata, počivaju u zajedničkim grobnim mestima na kompleksu spomen-obeležja „Oslobodioci Beograda", prekoputa Novog groblja. Na ovom memorijalnom centru, ruski i srpski zvaničnici obeležavaju Dan oslobođenja Beograda i Dan pobede.

Iz Krimske evakuacije  u crnogorska mesta Zelenika, Đenovići, Meljine, Herceg Novi, u tri talasa od sredine 1920. do aprila 1921. godine došlo je blizu 20.000 izbeglica, većina je odmah upućivana na prostor današnje Srbije. Manje njih se opredelilo da ostanu u Boki, među njima su bili ranjenici, teški ratni invalidi i oboleli od tifusa. Zbog epidemije tifusa koji je u to vreme harao, neke izbeglice su brzo preminule, a oboleli su zadržani u prihvatilištima u Boki Kotorskoj. Preminuli su sahranjivani na Vojnom groblju u Herceg Novom na Savini, formiranom tokom Velikog rata. Na tom groblju sahranjivani su i Rusi koji su ostali da žive na tom području.

Ovo Rusko groblje je dugo bilo zapušteno, a arhitekta Boris Dabović je početkom devedesetih obavio istraživanje koje je pokazalo da su sačuvana 52 grobna mesta od kojih je deset bez obeležja. Pronađena su grobna mesta devet generala, sedam pukovnika, dok je među ostalima bilo nižih i viših oficira, lekara, inženjera, barona, državnih savetnika. Pretpostavlja se da na ovom groblju počiva 111 ruskih emigranata. Grobna mesta su obnovljena, a hercegnovsko Društvo rusko-srpskog prijateljstva i lokalna samouprava i organizovali su podizanje crkve posvećene admiralu Fjodoru Ušakovu, koji je u 19. veku boravio u Boki. Osvećena je 2008. godine...

KRAJ